2016 – Rok konkursów imienia Wieniawskiego i Moniuszki
W 2016 roku odbył się między 8 a 23 października XV Międzynarodowy Konkurs Skrzypcowy im. Henryka Wieniawskiego w Poznaniu. Chęć udziału w nim wyraziło ponad 200 młodych skrzypków. Ostatecznie zakwalifikowano 52 osoby, w tym dziesiątkę Polaków. Decydujący głos podczas wstępnej selekcji, zorganizowanej w czterech miastach na świecie, miał przewodniczący jury, Maxim Vengerov. On też stworzył autorski program wszystkich czterech etapów, który wzbudził sporo zastrzeżeń. Za kontrowersyjne uznano na przykład umieszczenie jednej z części partity lub sonaty Bacha dopiero w trzecim etapie i to na dodatek z fragmentami aż dwóch utworów Mozarta (Sinfonii concertante i jednego z koncertów skrzypcowych). Jako nadmiernie rozbudowany określono pierwszy etap, zbyt trudny – finał z dwoma koncertami, które należało wykonać z orkiestrą Filharmonii Poznańskiej.
Kontrowersje musiały panować także wśród jurorów, bo za sprawą jednego z nich, Zachara Brona, podważającego zasadność podjętych werdyktów, przedostały się one do opinii publicznej, co jest rzeczą rzadko spotykaną w tego typu imprezach. Wiele dyskutowano też o ostatecznym werdykcie, ale to niemalże reguła wszystkich konkursów muzycznych. I nagrodę zdobyła reprezentująca Gruzję i Turcję Veriko Tchumburidze, która za interpretację w finale I Koncertu skrzypcowego a-moll Szostakowicza otrzymała owację na stojąco. Drugą lokatą podzielili się Bomsori Kim z Korei Południowej i Seiji Okamoto z Japonii. Tradycyjnie w finale dominowali skrzypkowie o korzeniach azjatyckich: Luke Hsu z USA (IV lokata), Richard Lin (Tajwan/USA, V nagroda) i Ryosuke Suho z Japonii (VII nagroda). Jedyna Polka w finale, Maria Włoszczowska zdobyła VI nagrodę.
W pokonkursowych podsumowaniach dominowały opinie, że Konkurs im. Wieniawskiego wymaga pewnych zmian programowych. Warto natomiast odnotować ogromne zainteresowanie tą imprezą, a dzięki specjalnemu dofinansowaniu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego wszystkie przesłuchania oraz finał były transmitowany przez TVP Kultura, a także w Internecie.
Podczas konkursu uruchomiona została także kolejna odsłona portalu www.instrumenty.edu.pl poświęcona skrzypcom z Kolekcji Instrumentów Lutniczych Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego zarządzanej przez Związek Polskich Artystów Lutników, instrumentom polskich laureatów Międzynarodowego Konkursu Lutniczego im. Henryka Wieniawskiego w Poznaniu oraz skrzypcom, na których grali wybitni polscy skrzypkowie.
Tradycyjnie poznańską rywalizację młodych skrzypków poprzedziła kolejna, trzynasta już, edycja Międzynarodowego Konkursu Lutniczego im. Henryka Wieniawskiego, która odbyła się między 8 a 15 maja. Spośród siedmiorga finalistów bezapelacyjnie najlepszy okazał się przedstawiciel Korei Południowej Ji Hwan Park, który za dwa różne instrumenty otrzymał pierwszą i drugą nagrodę. Ex aequo z nim drugą lokatę zdobył Krzysztof Krupa z Polski, III nagrodę otrzymał Philippe Mahu z Francji.
Zdecydowanie wysoko oceniono poziom 9. Międzynarodowego Konkursu Wokalnego im. Stanisława Moniuszki, który odbył się w maju, jak zawsze w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej. Co prawda, tu także dyskusje wzbudziły zmiany programowe, zwłaszcza w pierwszym etapie. Został on znacznie okrojony, co spowodowało rezygnację z obowiązkowych pieśni patrona konkursu. Ta pierwsza edycja zorganizowana po śmierci jego pomysłodawczyni i dyrektorki Marii Fołtyn stała się zatem czymś w rodzaju castingu dla młodych śpiewaków, tym bardziej, że w jury pracującym pod kierownictwem Izabeli Kłosińskiej dominowali dyrektorzy ważnych teatrów operowych czy festiwali. W ten sposób konkurs okazał się jednak bardziej atrakcyjny dla uczestników, nie dominowali – jak w przeszłości to się często zdarzało – śpiewacy z Rosji i Ukrainy.
Geografia uczestników dziewiątej edycji była zróżnicowana, trzeba więc docenić sukcesy naszych przedstawicieli. W kategorii głosów męskich triumfowali dwaj bardzo utalentowani śpiewacy: baryton Andrzej Filończyk (I nagroda) i kontratenor Jakub Józef Orliński (II nagroda). Trzecią lokatę zajął baryton z Chorwacji Leon Košavić. W kategorii głosów kobiecych zwyciężyła Salome Jicia z Gruzji (sopran), ale drugą i trzecią lokatę zajęły Ewa Tracz i Joanna Zawartko (także soprany). Wśród laureatów nagród pozaregulaminowych znaleźli się kolejni Polacy: mezzosopran Agata Schmidt, bas Krzysztof Bączyk i kontratenor Kacper Szelążek.
Jacek Marczyński
2017-05-06