Alternatywne źródła finansowania 2013
Wydatki publiczne na kulturę w Polsce – środki budżetu państwa i samorządów lokalnych – w roku 2013 wyniosły ogółem 8.212,7 mln zł. Kwota ta umożliwia finansowanie instytucji kultury oraz wielu projektów realizowanych przez władze publiczne w ramach partnerstwa z III sektorem. Środki te stanowią dla wielu podmiotów w obszarze kultury podstawową część budżetu i decydują niejednokrotnie o ich egzystencji. W latach dziewięćdziesiątych wielu analityków sektora kulturalnego postulowało odciążenie władz publicznych w zakresie finansowania kultury i aktywizację innych tzw. alternatywnych form finansowania, do których można zaliczyć między innymi sponsoring i mecenat. Obecnie mamy do czynienia z dynamicznym rozwojem rozmaitych form takiego finansowania – należy do nich np. finansowanie społecznościowe (crowdfounding) lub wpływy z tytułu tzw. 1% podatku dochodowego od osób fizycznych.
Alternatywne źródła finansowania nie odgrywają jednak w większości przypadków istotnej roli w budżetach organizacji i projektów muzycznych. Poziom zaangażowania pochodzących z owych źródeł środków, w przypadku najlepiej wykorzystujących je organizacji wyznacza pewien próg oczekiwań. W przypadku sponsoringu instytucji muzycznych bariera ta stanowi około 10% budżetu, w przypadkach festiwali – kilkanaście, wpływy z darowizn pokrywają maksymalnie około 20% kosztów dziesięciu najbogatszych OPP (średni wpływ od darczyńców stanowi 5,5% budżetu. W przypadku tzw. 1% dla OPP i sponsoringu instytucji muzycznych średnie udziały tych form finansowania w budżecie wynoszą odpowiednio 2,9% (2013) oraz od 1,6 do 2,9% (2013, opera i filharmonia w Krakowie). W przypadku raczkującego dopiero w Polsce crowdfoundingu możliwe do uzyskania wpływy nie przekraczają kilkunastu tysięcy złotych. Choć poziom udziału środków prywatnych i korporacyjnych w finansowaniu kultury w Polsce nie odbiega od średniej europejskiej (2–3%) z całą pewnością istnieje jeszcze pewien potencjał jego rozwoju, uzależniony od zwiększenia nakładów na akcje promocyjne (OPP) czy zmniejszenia barier formalnych (system podatkowy). Decydujące znaczenie może mieć jednak zmiana świadomości społecznej. Odcisnęła ona już swoje piętno na poważnym wzroście środków pochodzących z 1% . Przy sprzyjającej sytuacji makroekonomicznej Polski i nasileniu działalności promującej alternatywne źródła finansowania kultury, ich znaczenie dla funkcjonowania projektów i organizacji muzycznych może się jednak zwiększyć.
Jerzy Łysiński Alternatywne źródła finansowania instytucji i projektów muzycznych,
w: w: Muzyka polska 2013. Raport roczny, Warszawa 2014