Dwie sceny pop (2012)
O ile rok 2011 był przełomem w dziedzinie sprzedaży cyfrowej muzyki w Polsce (a zjawisko cyfryzacji wpływa w pierwszej kolejności na muzykę rozrywkową), to rok 2012 przyniósł ekspansję serwisów streamingowych działających w oparciu o abonamentowy model sprzedaży. W ciągu kilkunastu miesięcy od końca roku 2011 do początku 2013 weszły do Polski Deezer, WiMP i Spotify – znaczna część światowej czołówki w tej dziedzinie.
Ustaliła się też średnia opłata za pakiety premium tych serwisów – na poziomie 19,99 zł za miesięczny, pozbawiony ograniczeń dostęp na komputerze i urządzeniach mobilnych do bazy liczącej ok. 20 mln (w zależności od serwisu) nagrań[1].
Na całym świecie rynek odnotował wzrost liczby użytkowników muzycznych serwisów subskrypcyjnych na poziomie 44%[2]. W Polsce, według danych podanych przez IFPI, cały sektor cyfrowej sprzedaży muzyki urósł w krótkim czasie niemal dwukrotnie. A zjawiska związane ze sprzedażą cyfrową doprowadziły do sytuacji, w której – ciągle wg raportów IFPI – cały przemysł muzyczny odnotował pierwszy od 12 lat (!) wzrost, choć na dość symbolicznym poziomie 0,3%. Wzrost ten komentowany był nie tylko jako efekt cyfrowego handlu muzyką, ale też niezwykle wysokiej sprzedaży pojedynczych wydawnictw, głównie albumu Adele 21 (8,3 mln na całym świecie w ciągu 2012 roku, przy czym był to drugi rok sprzedaży tej płyty!).
W Polsce analiza sprzedaży w 2012 roku fizycznych nośników (głównie płyt CD) i utworów popularnych w sprzedaży cyfrowej (pliki mp3, streaming, dochody reklamowe z emisji w serwisie YouTube itd.) uprawnia do postawienia tezy o istnieniu dwóch bardzo różniących się od siebie scen muzyki popularnej.
Tę pierwszą, tradycyjną, opartą na sprzedaży albumów, pokazuje w roku 2012 sukces trzech albumów: Myśliwieckiej Artura Andrusa (Mystic), Równonoc – słowiańska dusza Donatana (Urban Records) i Jezus Maria Peszek Marii Peszek (Mystic), które na liście najchętniej kupowanych polskich płyt roku zajęły trzy pierwsze lokaty[3]. Tę drugą – sukcesy w serwisach streamingowych pojedynczych piosenek (choć tutaj opierać się można na danych za I kwartał 2013 roku[4]) Rafała Brzozowskiego czy Eweliny Lisowskiej – polskich gwiazd słuchanych ostatnio najchętniej tą metodą. Z kolei według statystyk działającego na zasadzie streamingu, ale darmowego (zarabia dzięki reklamom) serwisu YouTube największym polskim przebojem roku 2012 był klip piosenki Ona tańczy dla mnie grupy Weekend, który w roku 2012 obejrzano ok. 30 mln razy[5]. Był to jednocześnie pierwszy polski klip, który w roku 2012 trafił do setki najchętniej oglądanych filmów internetowych na świecie (w którym to zestawieniu roku 2012 przyniósł zaskakujący sukces piosenki Gangnam Style koreańskiego rapera PSY). Dziś zespół Weekend ma już na koncie 66,5 mln odtworzeń tej piosenki[6]. Sukces ten nie do końca przełożył się na sprzedaż wydanej już w kolejnym roku kalendarzowym dużej płyty formacji, co może świadczyć o rozchodzeniu się w Polsce rynku cyfrowego – w którym góruje jednak dość łatwa, często oparta na prostych, powielanych rozwiązaniach muzyka taneczna – i nieco bardziej elitarnego rynku fizycznych nośników (bardziej wyszukana strona liryczna – np. albumy Artura Andrusa i Marii Peszek), nawet jeśli wciąż pozostajemy w kręgu muzyki pop.
Już w kwietniu 2013 roku firma Independent Digital ogłosiła dość imponujące dane o sumie, jaką zarobiła dla twórców Ona tańczy dla mnie w ciągu jednego tylko miesiąca za pośrednictwem różnych form sprzedaży cyfrowej (w tym reklam): 100 tys. zł[7]. Przy okazji warto zwrócić uwagę na sam fakt pojawienia się jeszcze jednego, bardzo ważnego ogniwa na rynku płytowym: firm, które – jak Independent Digital, lider w tej dziedzinie – służą jako pośrednik czy rodzaj hurtownika w sprzedaży cyfrowej. Sprzedają prawa do piosenek na różnych polach, do serwisów, zajmując się – jak to określa branża internetowa – „monetyzacją treści cyfrowych”. Sama Independent Digital podaje, że ma w swoim katalogu blisko 20 tys. utworów 2 tys. wykonawców.
Bartek Chaciński Nurty i wydarzenia w muzyce rozrywkowej: pop, rock, hip-hop, scena alternatywna,
w: Muzyka polska 2012. Raport roczny [nieopubl.]
[1] Opłata abonamentowa na podstawie oferty serwisów na koniec czerwca 2013 r.
[2] Tu i dalej dane na podstawie raportu IFPI Digital Music Report 2013.
[3] Najchętniej kupowane płyty roku 2012 – podsumowanie listy OliS – informacja Związku Producentów Audio Video, 14 stycznia 2013.
[4] Dokładniej: Top 20 sprzedaży cyfrowej za I kwartał 2013 r., ZPAV, 4 czerwca 2013.
[5] Dane za googlepolska.blogspot.com.
[6] Dane na podst. YouTube, 28 czerwca 2013.
[7] Na podstawie informacji prasowej Independent Digital Jak sprzedawać muzykę w Internecie?, 15 kwietnia 2013.