Festiwale folkowe 2015 (przegląd)
Rok 2015 był szczególnie bogaty w wydarzenia i bardzo udany dla polskiej muzyki folkowej. Obfitował w wiele istotnych zjawisk: festiwali, koncertów, wydawnictw, które pokazują wagę twórczości reinterpretującej tradycje ludowe jako jednego z najistotniejszych i najciekawiej rozwijających się nurtów szeroko pojętej muzyki popularnej.
Dzięki nowym nagraniom i/lub udanym koncertom potwierdzili swą klasę i znaczenie artyści należący do klasyki polskiej sceny folkowej, choćby Kapela ze Wsi Warszawa, Trebunie-Tutki, Kroke, Muzykanci, Maria Pomianowska, Orkiestra Św. Mikołaja, Lautari, Čači Vorba, Adam Strug & Kwadrofonik, Janusz Prusinowski Kompania, a także nieco młodsi stażem, jak Vołosi czy Kapela Maliszów.
Wciąż twórczo rozwija się nurt tradycjonalistów, którzy wprost odwołują się do ludowego wzorca. Ale o bogactwie i różnorodności tej sceny decydują też artyści, którzy po swojemu interpretują tradycyjne wątki, a którzy pierwsze lub szczególnie ważne kroki stawiali w 2015 roku: od kapeli Tęgie Chłopy poprzez avant-jazz-folkową Banda Nella Nebbia, bałkańsko-klezmerski Bum Bum Orkestar, po grającą folk miejski i przedwojenne tanga Warszawską Orkiestrę Sentymentalną.
Elementarnym przejawem żywotności muzyki folkowej są koncerty i festiwale. Siłą rzeczy te ostanie, najczęściej kilkudniowe, ze względu na swój rozmach są najbardziej spektakularnym wyrazem scenicznej siły folku. Wartością festiwali jest nie tylko prezentacja przedstawicieli krajowej sceny. Miernikiem ich rosnącego znaczenia, jakości i profesjonalizacji jest też udział zaproszonych gości ze świata. Ich obecność w znaczący sposób wzbogaca jakość folkowych wydarzeń na polskich scenach, daje publiczności szansę na obcowanie z wybitnymi przedstawicielami muzyki świata, a wreszcie – staje się niewątpliwą inspiracją dla kolejnych pokoleń krajowych muzyków.
Etno Kraków
Szczególnym wydarzeniem 2015 roku był odbywający się w dniach 5-11 lipca festiwal „Etno Kraków”. Jego znaczenie można mierzyć zarówno skalą zaplanowanych zdarzeń, ilością koncertów i innych przedsięwzięć, jak i faktem, że w swej istocie był on połączeniem dwóch, odbywających się od lat, znaczących imprez: 36. Euroradio Folk Festiwalu oraz 17. Festiwalu „Rozstaje/Crossroads”. Z powyższych przyczyn impreza była zapowiadana jako „największe w Europie wydarzenie poświęcone muzyce folkowej”. Jej współorganizatorem było Polskie Radio SA, Europejska Unia Nadawców (EBU) Euroradio, Stowarzyszenie „Rozstaje: U Zbiegu Kultur i Tradycji” oraz Krakowskie Biuro Festiwalowe.
W ramach 36. Euroradio Folk Festiwalu jako reprezentanci radiofonii zrzeszonych w EBU oraz jako goście specjalni wystąpili: Zakir Hussain & Rakesh Chaurasia Duo (Indie), Aram Merangulyan Folk Instruments Ensemble (Armenia), Madame Baheux (Austria), Talaka (Białoruś), Belonoga (Bułgaria), Komedija (Chorwacja), Mário Bihári (Czechy), Maarja Nuut (Estonia), Maria Kalaniemi & Timo Alakotila (Finlandia), Kepa Junkera (Hiszpania), Ensemble Sinawi (Korea Południowa), Laiksne (Łotwa), Sher On a Shier (Niemcy), Gro Marie Svidal (Norwegia), Arkady Shilkloper (Rosja), Quartett Robin Mark (Szwajcaria), Ahlberg, Ek &Roswall (Szwecja), Grup Tayf (Turcja), Ta Ruta (Ukraina), Gobe Band (Węgry). Bogata (i biorąc pod uwagę tradycje festiwalu EBU nad wyraz rozbudowana) była grupa polskich artystów. Polskie Radio – gospodarza - reprezentowały zespoły: Banda Nella Nebbia, Hańba!, Lautari, Kapela Maliszów, Kapela ze Wsi Warszawa & Mercedes Peón (Hiszpania) oraz Adam Strug & Kwadrofonik.
W ramach 17. edycji festiwalu „Rozstaje / Crossroads” Festival Kraków polską scenę etno reprezentowali: Agata Siemaszko Trio, Ania Broda, Bum Bum Orkestar, Joanna Słowińska, Kapela Brodów, Kapela Maliszów, Kapela na Krzywych Dźwiękach, Maria Pomianowska, Muzykanci, Piotr „Pianohooligan” Orzechowski, Teatr Rodzinny Hałasów, Warszawa Wschodnia. Wystąpili też artyści zagraniczni: Banda Corapi (Włochy), Buda Folk Band (Węgry), DJ Click (Francja/Rumunia), Jacky Molard Quartet (Francja), Manou Gallo Groove Orchestra (Wybrzeże Kości Słoniowej), Martina & Frantisek Duda (Słowacja), Hulaj Horod (Ukraina), Meridian Brothers (Kolumbia), Muzička (Słowacja), Nomadic Voices (Włochy/Mongolia), Pung Ryu Ji Ak (Korea Południowa), Valentin Clastrier (Francja).
Koncertom towarzyszyły inne atrakcje, m.in. targi instrumentów ludowych, projekcje filmów, a także liczne warsztaty.
Mikołajki Folkowe
Mikołajki Folkowe to najdłużej nieprzerwanie odbywający się polski festiwal folkowy. Jego organizatorem jest Stowarzyszenie Animatorów Ruchu Folkowego. W dniach 10–13 grudnia 2015 roku odbyła się jubileuszowa 25. edycja festiwalu. Poza tradycyjnym konkursem „Scena Otwarta” zabrzmiały m.in. koncerty zaproszonych gości zagranicznych. Wystąpili: Söndörgö z Węgier oraz Inna Zhelannaya z zespołem z Rosji. Zagrały polskie zespoły folkowe: Matragona, Orkiestra św. Mikołaja, Kapela ze Wsi Warszawa, Kapela Maliszów, a także krajowe zespoły folk-metalowe: Black Velvet Band, Elforg i Merkfolk. Do udziału w festiwalu zaproszono też muzyków ludowych. Były to kapele Jana Kani z Lipnik, Działoszacy z Działoszyc, Henryka Zawadzkiego ze Strzałkowa oraz Stacha z Dzwoli. Koncertom towarzyszyły warsztatyi wystawy oraz studencka konferencja naukowa.
Nowa Tradycja
18. edycja Festiwalu Polskiego Radia „Nowa Tradycja”, organizowanego przez Program 2 rozgłośni, trwała od 13 do 17 maja 2015 roku. Poza Konkursem Muzyki Folkowej i występami laureatów konkursów na Fonogram Źródeł 2014 oraz Folkowy Fonogram Roku 2014, w jego programie znalazły się: koncert Muzyka Źródeł „Beskid Śląski”, uroczystość wręczenia Nagrody Polskiego Radia „Muzyka Źródeł” – którą otrzymała śpiewaczka Maria Bienias z Woli Koryckiej na Mazowszu i skrzypek Tadeusz Jedynak z Przystałowic Małych na Radomszczyźnie – oraz występy zespołów Trzy Dni Później (laureat Grand Prix 2014) i Vołosi (w dniu premiery drugiej płyty). Wystąpili też specjalni goście zagraniczni: włosko-albański duet Maria Mazzotta & Redi Hasa oraz malijski pieśniarz Kassé Mady Diabaté z zespołem.
Z Wiejskiego Podwórza
Jubileuszowy XX Festiwal Wielu Kultur i Narodów „Z Wiejskiego Podwórza” odbył się w miejscowości Czeremcha w dniach 24-26 lipca. Jego organizatorem było Stowarzyszenie Miłośników Kultury Ludowej i Gminny Ośrodek Kultury w Czeremsze. Wystąpili: Todar & WZ Orkiestra (Białoruś), Daab (Polska), Czeremszyna (Polska), Ślivo Vitsă (Francja), Joryj Kłoc (Ukraina), Boban & Marko Marković Orchestra (Serbia), Addictive TV (Wielka Brytania), Zawołany Skład Weselny (Polska), Kraków Street Band (Polska). Odbył się też II Przegląd Muzykujących na Harmonijkach Ustnych oraz inne wydarzenia: konferencja, wystawy, pokazy filmów, warsztaty.
Skrzyżowanie Kultur
Warszawski Festiwal „Skrzyżowanie Kultur”, którego historia sięga 2005 roku, odbył się w 2015 roku w dniach 21–27 września po raz jedenasty. Imprezę zorganizowała Stołeczna Estrada. Wystąpili: Kayhan Kalhor & Ali Bahrami Fardoraz Alireza Ghorbani (Iran), Hulyai Horod (Ukraina), Ethno-Trio Troitsa (Białoruś), Nasta Niakrasava (Białoruś), R.U.T.A. (Polska), Koçani Orkestar (Macedonia), Geomungo Factory (Korea Południowa), Şivan Perwer (Turcja), Badakhshan Ensemble (Tadżykistan), Sain Zahoor (Pakistan), Baraji (Korea Południowa), Seun Kuti & Egypt 80 (Nigeria), Noreum Machi (Korea Południowa), Noura Mint Seymali (Mauretania). Szczególnym wydarzeniem był tradycyjny już koncert Sounds Like Poland, będący prezentacją polskiej sceny folkowej. Wystąpili: Ola Bilińska – Berjozkele, Cukunft, Maciej Filipczuk & Goście Weselni, Muzykanci, Psio Crew, Banda Nella Nebbia, Kayah & Transoriental Orchestra. Występom towarzyszyły panele i warsztaty.
Ethno Port
Festiwal „Ethno Port Poznań”, organizowany przez Centrum Kultury Zamek, odbył się w 2015 roku w dniach 11–14 czerwca. Podczas ósmej edycji wystapili: Catrin Finch & Seckou Keita (Walia / Senegal), Bassekou Kouyate & Ngoni Ba (Mali), Lula Pena (Portugalia), Abavuki (RPA), Noura Mint Seymali (Mauretania), Cedric Watson & Bijou Creole (Stany Zjednoczone), Ross Daly (Kreta / Irlandia), Ukandanz (Francja / Etiopia), Máirtín O’Connor Band (Irlandia), Cumbia All Stars (Peru), Radio Cos (Hiszpania). Wystąpiła też szeroka reprezentacja krajowej sceny folkowej: Kapela Maliszów, Čači Vorba, Sutari, Lautari, Sefardix Trio (Oleś/Skolias/Oleś), Masala Soundsystem i Dom Tańca Poznań.
Wszystkie Mazurki Świata
Siódma edycja festiwalu „Wszystkie Mazurki Świata” odbyła się w roku 2015 w dniach 21–26 kwietnia pod hasłem „Mistrzowie i uczniowie”. Ideą festiwalu jest prezentacja oryginalnej wiejskiej muzyki oraz twórczości ściśle do niej nawiązującej. Właśnie w tym drugim aspekcie wolno umieszczać go w katalogu festiwali folkowych. Rozwój miejskiej muzyki rekonstruowanej wynika m.in. z dynamicznego rozkwitu sceny folkowej we wcześniejszych latach. W ramach koncertu Muzyka z Kielecczyzny wystąpili m.in.: Stanisław Witkowski, Maria Kowalik, Jan Ogonowski, Władysław Bąk, Jan Góral oraz Tęgie Chłopy, a Mistrzowie i uczniowie: Stanisław Głaz, Genowefa Lenarcik, Sławomir Czekalski, śpiewaczki z Gałek Rusinowskich, Kapela Byrtków, Piotr Gaca – wszyscy z uczniami. Podczas festiwalu zagrali również: Stefan Nowaczek, Kapela Niwińskich, Tadeusz Jedynak, Paula Kolano, Joanna i Stanisław Strelnik, Jan Kaczmarzyk. Ponadto miało miejsce prawykonanie kompozycji Jakuba Sarwasa Sobótka. Wystąpili też m.in. Wałasi, Katarzyna De Latour z kapelą, Janusz Prusinowski Kompania, Gęsty Kożuch Kurzu.
W dniach 20-22 listopada odbyła się jesienna odsłona festiwalu, w programie której znalazł się koncert Kanon Trzech. Meto, Kędzierski, Lewandowski, poświęcony wybitnym, nieżyjącym już skrzypkom.
Globaltica
W dniach 22-26 lipca 2015 roku w Gdyni odbyła się jedenasta edycja Festiwal Kultur Świata „Globaltica”. Gościli na niej uznani artyści zza granicy, m.in. Libańczyk Rabih Abou-Khalil, Stella Chiweshe z Zimbabwe, Hindus Ustad Dharambir Singh, rezydujący w Berlinie wielokulturowy Django Lassi, Ajinai z Mongolii Wewnętrznej, Soneros De Verded z Kuby, serbsko-izraelski Shira U’tfila, marokańsko-senegalski Aziz Sahmaoui & University of Gnawa, Malikanw z Mali oraz Osman Martins & Samba Da Candeia z Brazylii. Polską scenę reprezentowała Janusz Prusinowski Kompania.
Brave Festival
W dniach 10-17 lipca 2015 roku odbył się we Wrocławiu po raz kolejny Festiwal „Brave”. Jego główne hasło brzmiało: Griot, stąd w programie znalazły się występy wielu afrykańskich artystów, takich jak m.in.: Kassé Mady Diabaté, Vieux Farka Touré, Balla Kouyaté, Sona Jobarteh, Abou Diarra.
Jarmark Jagielloński
Podczas odbywającego się w Lublinie w dniach 14–16 sierpnia Jarmarku Jagiellońskiego z koncertami wystąpili m.in.: włoski zespół Canzoniere Grecanico Salentino, Grażyna Auguścik Orchestar z programem z płyty Inspired by Lutosławski, Ola Bilińska z projektem Berjozkele, Sutari, a także Jacek Hałas z programem Pieśni wędrownych lirników, Holloenek Hungarica, Orkiestra Dęta ze Zdziłowic, Józef Sowa i Kapela Bornego z Podzamcza.
Pannonica Festival
Festiwal „Pannonica” odbył się w dniach 27-29 sierpnia 2015 roku w miejscowości Barcice nad Popradem koło Starego Sącza po raz trzeci. Wystąpili na nim: Ansambl Ravnica (Serbia), Lemon Bucket Orkestra (Kanada), Romengo & Monika Lakatos (Węgry), Barka Brass Band (Serbia) oraz polscy artyści: Balkan Sevdah, Sarakina, Bubliczki, Sudarynja Electro.
Folkowisko
W 2015 roku impreza odbyła się w dniach 10-12 lipca w Gorajcu k. Cieszanowa. Wystąpili m.in. Trad Attack! z Estonii, Nameless z Ukrainy, Bohemians Betyars z Węgier oraz krajowi wykonawcy: Janki, Monika Kowalczyk, Hańba! i Mateusz Nocek.
Festiwale muzyki żydowskiej
Festiwale muzyki żydowskiej są areną prezentacji bardzo różnorodnej twórczości. Jednakże przedstawiciele nurtu muzyki nawiązującej do tradycji judaistycznej od lat (a nawet od dekad) z sukcesami pojawiają się w kręgu folkowym.
Nowa Muzyka Żydowska
Szósta edycja Festiwalu „Nowa Muzyka Żydowska” odbyła się w Warszawie w dniach od 18 do 27 kwietnia. W jej programie znalazła się m.in. prezentacja projektu muzycznego Modrzycer klan tria Bern-Szamburski-Wójciński. Wystąpili również Jorgos Skolias & Oleś Duo czyli Sefardix, Małe Instrumenty, Ola Bilińska z koncertem Libelid oraz polsko-izraelska kooperacja Cukunft & Zeev Tene.
Festiwal Kultury Żydowskiej
Jubileuszowy, 25. Festiwal Kultury Żydowskiej odbył się w Krakowie w dniach 25 czerwca – 5 lipca. W jego ramach odbyły się m.in. koncerty The Klezmatics (USA), La Mar Enfortuna (USA), Shlomo Bara & Habrera Hativeet (Izrael), Alte Zachen i Berjozkele (Polska), Franka Londona (USA) oraz Davida Krakauera(USA).
Tzadik
Na ósmą edycję Tzadik Poznań Festival „Nowa Tradycja Żydowska”, która miała miejsce w dniach 24-27 września, złożyły się m.in. koncerty: Sztetl Quartet, Krzysztof Dys play Mordehaj Gebirtig, Koby Israelite Trio, Kapela Brodów – Muzikaim.
Tomasz Janas
07/19/2016