Finansowanie społecznych organizacji muzycznych z 1% OPP w 2016 roku
„Wg stanu na dzień 15 września 2016 r. łączna kwota 1% należnego podatku przekazana na rzecz organizacji pożytku publicznego z rozliczenia za 2015 r. wyniosła 617,5 mln zł i stanowiła 0,76% należnego podatku dochodowego (…) Liczba podatników, którzy w zeznaniach za 2015 r. złożyli wnioski o przekazanie 1% należnego podatku na rzecz organizacji pożytku publicznego wyniosła 13,2 mln, co stanowiła 49% ogólnej liczby podatników (59% liczby podatników wykazujących w zeznaniach należny podatek)”[1].
Od lat widać postępujący wzrost przychodów OPP z tytułu tzw. 1%, a także rosnącą liczbę podatników, którzy decydują się na przekazanie tym organizacji części swojego podatku. W latach 2004-2016 liczba takich podatników zwiększyła się z 80 tysięcy do ponad 13 milionów osób.[2]
źródło: http://www.finanse.mf.gov.pl/
114 badanych OPP funkcjonujących w obszarze muzyki i tańca uzyskało z tytułu 1% ogółem 676 516 zł, co plasuje je na dalekim miejscu w stosunku do stowarzyszeń czy fundacji działających na polu charytatywnym; pierwsza dwudziestka największych beneficjentów 1% OPP składa się bowiem wyłącznie z samych organizacji charytatywnych. W czołówce znajduje się Fundacja „Zdążyć z Pomocą”, która uzyskała aż ponad 144 miliony złotych, ostatnia w pierwszej dwudziestce Fundacja „Złotowianka” – niecałe 4 miliony zł.
Biorąc pod uwagę zsumowany budżet wszystkich badanych OPP (23 460 063 zł) należy uznać, że wkład finansowy mechanizmu 1% OPP w finansowanie tych organizacji jest znikomy (2,8%) i w niewielkim stopniu wzrósł w stosunku do roku 2015 (2,6%). Także darowizny nie stanowią w budżecie OPP liczącej się pozycji. Ich udział w zsumowanym budżecie muzycznych OPP stanowi 6,8% (1 602 940 zł). Głównymi źródłami przychodów tych organizacji są środki pochodzące z budżetów publicznych oraz z odpłatnej działalności statutowej i gospodarczej.
W przypadku różnych typów organizacji można zaobserwować istotne różnice w zakresie finansowania działalności z tzw. alternatywnych źródeł (1% OPP, darowizny). Mogą one w pewnych obszarach działalności sięgać nawet około 30 procent przychodów (OPP działające w sferze tańca), w innych stanowić łącznie zaledwie 1,5% (podmioty wspierające orkiestry). Procentowy udział alternatywnych źródeł finansowania w budżetach muzycznych OPP może być w indywidualnych przypadkach bardzo wysoki; zależy to od wielkości budżetu danej organizacji. Zdecydowana większość z nich osiąga wpływy z tytułu 1% dla OPP na poziomie od 1 tysiąca do 5 tysięcy złotych. Aż 10 z badanych 114 organizacji nie otrzymało żadnego wsparcia z tego źródła a zaledwie 6 może poszczycić się przychodami powyżej 20 tysięcy złotych.
wielkość wpływów (w PLN)
|
liczba organizacji
|
brak wpływów
|
10
|
do 1 000
|
8
|
1 000 - 5 000
|
56
|
5 000 - 10 000
|
22
|
10 000 - 20 000
|
12
|
20 000 - 47 000
|
6
|
Do organizacji otrzymujących bardzo wysokie wsparcie z tytułu 1% OPP należą tzw. fundacje pomocowe. Jedna z nich - Polska Fundacja Muzyczna od lat notuje bardzo wysoki poziom przychodów z tego źródła. Otrzymuje również olbrzymią pomoc od darczyńców. Misją tej organizacji jest świadczenie pomocy na rzecz artystów znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej. Dom Muzyka Seniora świadczy zaś swoim pensjonariuszom - emerytowanym muzykom, usługi związane z zapewnieniem godnych warunków życia i zamieszkania. Usługi te są opłacane przez pensjonariuszy, część z nich może jednak liczyć na dofinansowanie swojego pobytu w Domu Seniora z dodatkowych źródeł (darowizny, 1% OPP).
podmiot
|
przychód ogółem (w PLN)
|
1% OPP (w PLN)
|
środki prywatne (w PLN)
|
Polska Fundacja Muzyczna
|
302 922
|
42 090
|
260 810
|
Dom Muzyka Seniora
|
1 225 496
|
21 693
|
26 750
|
ogółem
|
1 528 418
|
63 783
|
287 560
|
Ważną rolę w upowszechnianiu muzyki odgrywają liczne w naszym kraju towarzystwa muzyczne. Ich budżety oscylują pomiędzy kwotami rzędu kilkunastu tysięcy złotych aż do ponad półtora miliona. W grupie towarzystw muzycznych posiadających status OPP największy budżet posiada Dolnośląskie Towarzystwo Muzyczne (1 723 874 zł). W znikomym stopniu jest ono jednak zasilane przez środki pochodzące z 1% OPP i darowizny. Imponujące wpływy pochodzące z darowizn mogą zaś odnotować Towarzystwo im. H. Wieniawskiego i Towarzystwo Muzyczne im. E. Kowalika, którego celem jest wspieranie działań aktywnych, niewidomych muzyków (organizacja wspiera np. zespół wokalny Signum składający się w większości z niewidomych artystów). Średni budżet tego typu organizacji wynosi 346 756 zł, średnie wpływy pochodzące z 1% OPP i z darowizn odpowiednio – 3 518 zł oraz 25 781 zł.
towarzystwo muzyczne
|
przychód ogółem (w PLN)
|
1% OPP (w PLN)
|
środki prywatne (w PLN)
|
Radzyńskie Towarzystwo Muzyczne
|
188 789
|
11 356
|
20 200
|
Towarzystwo Muzyczne im. K. Nicze
|
79 379
|
7 219
|
0
|
Stowarzyszenie im. M. Karłowicza
|
500 284
|
6 268
|
33 408
|
Towarzystwo Muzyczne w Częstochowie
|
837 732
|
5 960
|
10 383
|
Towarzystwo Muzyczne im. E. Kowalika
|
161 583
|
6 964
|
1 940
|
Towarzystwo Muzyczne im. H. Wieniawskiego
|
754 102
|
4 339
|
265 825
|
Towarzystwo Mozartowskie
|
30 373
|
3 572
|
0
|
Towarzystwo Muzyczne Kraczkowa
|
43 145
|
3 545
|
0
|
Towarzystwo Muzyczne w Przemyślu
|
214 060
|
2 227
|
2 248
|
Dolnośląskie Towarzystwo Muzyczne
|
1 723 874
|
1 930
|
53 273
|
Stowarzyszenie Muzyczne w Zabrzu
|
57 711
|
1 544
|
0
|
Stowarzyszenie Muzyczne w Chojnicach
|
15 280
|
1 173
|
0
|
Lubartowskie Towarzystwo Muzyczne
|
15 271
|
198
|
0
|
Lubuskie Towarzystwo Muzyczne
|
714 057
|
0
|
14 836
|
Pomorskie Towarzystwo Muzyczne
|
162 054
|
0
|
10 390
|
Towarzystwo Muzyczne w Łukowie
|
50 405
|
0
|
0
|
ogółem
|
5 548 099
|
56 295
|
412 503
|
[1] Ministerstwo Finansów. Informacja dotycząca kwot 1% należnego podatku dochodowego od osób fizycznych przekazanych organizacjom pożytku publicznego z rozliczenia za 2015 rok - http://www.finanse.mf.gov.pl.
[2] Tamże.
Wśród podmiotów finansujących orkiestry szczególne miejsce zajmuje Fundacja Sinfonia Varsovia. Budżet tego OPP (wynoszący 4 290 658 zł) znacznie przewyższa przychody większości organizacji tego typu. Rolą Fundacji jest organizacja koncertów dla muzyków publicznej orkiestry Sinfonia Varsovia. To właśnie przychody pochodzące z odpłatnej działalności statutowej stanowią najpoważniejsze źródło budżetu organizacji. Przychody ze źródeł prywatnych (OPP, darowizny) stanowią znikomy ułamek środków zasilających fundację. Znaczną ilość takich środków pozyskuje natomiast Fundacja Muzyczna Orkiestry KWK Anna. Środki prywatne stanowią prawie 40% jej budżetu.
podmiot
|
przychód ogółem (w PLN)
|
1% OPP (w PLN)
|
środki prywatne (w PLN)
|
Nowa Orkiestra Kameralna
|
671 560
|
4 469
|
6 000
|
Fundacja Sinfonia Varsovia
|
4 290 658
|
4 125
|
0
|
Stowarzyszenie Kapela Jasnogórska
|
189 903
|
2 922
|
19 142
|
Fundacja Muzyczna Orkiestry KWK Anna
|
122 354
|
2 374
|
45 849
|
ogółem
|
5 274 475
|
13 890
|
70 991
|
Podmioty wspierające chóry należą do najliczniejszych reprezentantów muzycznych OPP. Budżet największej z nich przekracza kwotę pół miliona złotych (Chór Stuligrosza). Mimo, że zsumowane przychody pochodzące z 1% OPP i darowizn w tej grupie organizacji są porównywalne, wiele z podmiotów wspierających chóry (14) nie uzyskało żadnego wsparcia z tytułu darowizn.
organizacja
|
przychód ogółem (w PLN)
|
1% OPP (w PLN)
|
środki prywatne (w PLN)
|
Oddział Warmińsko-Mazurski Związku Chórów i Orkiestr
|
85 172
|
23 694
|
0
|
Chór Stuligrosza
|
553 929
|
15 682
|
0
|
Limanowa
|
82 959
|
13 768
|
0
|
Pueri Cantores Sancti Nicolai
|
29 190
|
9 690
|
1 500
|
Harmonia
|
83 600
|
7 269
|
0
|
Malborskie Stowarzyszenie Chóru Lutnia
|
10 963
|
6 065
|
1 700
|
Pueri Cantores Tarnovienses
|
154 036
|
5 637
|
97 075
|
Chór Camerata
|
19 968
|
5 067
|
0
|
Cantores Minores
|
15 056
|
4 580
|
5 082
|
Katolickie Stowarzyszenie Śpiewacze i Muzyczne
|
9 132
|
3 583
|
0
|
Chór Cecyliański
|
17 588
|
3 456
|
13 455
|
Górniczy Chór Męski
|
52 644
|
3 294
|
0
|
Chór Nauczycielski – Ostrów Wielkopolski
|
42 201
|
3 189
|
6 189
|
Stowarzyszenie Kulturalne Chór Bel Canto
|
25 366
|
2 562
|
3 000
|
Stowarzyszenie Graduale
|
5 153
|
2 561
|
550
|
Arion
|
14 066
|
2 536
|
0
|
Stowarzyszenie Kantylena
|
17 359
|
2 219
|
0
|
Scherzo
|
86 733
|
2 163
|
4 000
|
Kaszubski Regionalny Chór Morzanie
|
75 875
|
1 698
|
0
|
Stowarzyszenie Colnovica
|
2 884
|
1 210
|
30
|
Zespół Śpiewaczy Św. Cecylia
|
79 947
|
1 152
|
0
|
Stowarzyszenie Sancta Musica
|
10 625
|
397
|
0
|
Cantus Firmus
|
2 142
|
347
|
0
|
Cantica Cantamus
|
121
|
121
|
0
|
Polihymnia
|
22 284
|
0
|
3 600
|
ogółem
|
1 498 993
|
121 940
|
136 181
|
Do organizacji, w których zsumowane wsparcie ze źródeł OPP i darowizn stanowiło znaczącą pozycję w budżecie, należy Stowarzyszenie Chłopięcy Chór Katedralny Pueri Cantores Tarnovienses (67%). W tej grupie OPP średni przychód stanowi 56 552 zł, zaś średnie wpływy pochodzące ze źródeł 1% OPP i darowizn odpowiednio- 4 878 zł i 5 447 zł.
Stosunkowo słaby udział finansowania ze źródeł OPP i darowizn można odnotować wśród podmiotów wspierających działalność orkiestr dętych. Udział ten jest jedynie bardzo wysoki w organizacji wspierającej orkiestrę dętą w Sejnach, lecz jedynie ze względu na jej niski budżet. W większości przypadków wsparcie to można uznać za niskie w stosunku do ogółu przychodów OPP.
miasto
|
przychód ogółem (w PLN)
|
1% OPP (w PLN)
|
środki prywatne (w PLN)
|
Świecie
|
142 061
|
4 334
|
560
|
Kościan
|
45 962
|
3 189
|
0
|
Sejny
|
2 980
|
2 716
|
0
|
Zambrzyce
|
30 871
|
1 477
|
5 000
|
ogółem
|
221 874
|
11 716
|
5 560 |
Stosunkowo duże wsparcie z tytułu 1% OPP i darowizn uzyskują organizacje wspierające zespoły taneczne. W przypadku Stowarzyszenia Miłośników Sportowego Tańca Towarzyskiego w Krośnie udział tego typu funduszy w całkowitym budżecie jest imponujący (68%), podobnie jak w przypadku Ostrołęckiego Stowarzyszenia Tańca i Sportu, które tylko z tytułu 1% OPP uzyskało środki stanowiące 80% budżetu.
podmiot
|
przychód ogółem (w PLN)
|
1% OPP (w PLN)
|
środki prywatne (w PLN)
|
SMSTT Krosno
|
118 753
|
29 991
|
51 184
|
Ostrołęckie Stowarzyszenie Tańca i Sportu
|
34 438
|
27 438
|
0
|
Dzieci Płocka
|
98 925
|
13 638
|
3 200
|
Remix
|
89 638
|
7 523
|
0
|
Impuls
|
20 769
|
4 858
|
5 358
|
DŻET Rzeszów-Boguchwała
|
143 120
|
3 753
|
28 895
|
PFRT Przemyśl
|
74 540
|
1 483
|
7 650
|
Dzieci Tańca
|
58 309
|
0
|
0
|
Stowarzyszenie Pasjonatów Tańca Ego
|
15 722
|
0
|
0
|
ogółem
|
654 214
|
88 684
|
96 287
|
Mechanizm finansowania 1% OPP znakomicie wykorzystują podmioty wspierające zespoły folklorystyczne. Od lat rekordzistą w uzyskiwaniu tego wsparcia w gronie muzycznych OPP jest Stowarzyszenie Zespół Folklorystyczny Lazurki. W 2016 roku z tytułu 1% OPP uzyskał środki w wysokości 45 941 zł. „Celem statutowym stowarzyszenia jest krzewienie polskiej kultury narodowej i ludowej wśród dzieci i młodzieży w kraju i za granicą (…). Dzięki stowarzyszeniu – oprócz tańców narodowych oraz pieśni i tańców z różnych regionów Polski – dzieci poznają również różnorodność strojów oraz obrzędów i zwyczajów ludowych, a także piękno i bogactwo kultury polskiej. LAZURKI chętnie uczestniczą w życiu kulturalnym nie tylko Bemowa ale całej Warszawy i Polski. Przepiękne polskie ludowe stroje, pieśni i tańce ludowe z różnych regionów Polski, polskie tańce narodowe i folklor Starej Warszawy – Zespół chętnie prezentuje na koncertach w szkołach, szpitalach, na festynach, piknikach i jarmarkach oraz na innych imprezach okolicznościowych i uroczystościach”.[3]
Niebagatelne kwoty z tego tytułu otrzymują również podmioty wspierające zespoły „Ziemia Bydgoska” i „Zamojszczyzna”. Z uwagi na dosyć wysokie przychody tych OPP uzyskane ze źródeł 1% OPP i darowizn środki nie stanowią dużego udziału w całkowitych budżetach owych podmiotów.
zespół folklorystyczny
|
przychód ogółem (w PLN)
|
1% OPP (w PLN)
|
środki prywatne (w PLN)
|
Lazurki
|
182 504
|
45 941
|
1 538
|
Ziemia Bydgoska
|
442 018
|
14 369
|
28 684
|
Ziemia Lubelska
|
11 388
|
9 576
|
0
|
Zespół Pieśni i Tańca Ziemi Cieszyńskiej
|
25 275
|
8 904
|
0
|
Racławice
|
15 496
|
8 434
|
1 500
|
Zespół Pieśni i Tańca Warmia
|
478 610
|
4 622
|
2 700
|
Zamojszczyzna
|
312 908
|
4 518
|
29 318
|
Zespół Pieśni i Tańca Beskid
|
32 056
|
2 825
|
0
|
Lasowiacy
|
12 009
|
2 474
|
0
|
Pokolenia
|
22 747
|
2 267
|
14 367
|
Bandoska
|
21 821
|
1 642
|
0
|
Mali Śwarni
|
26 954
|
471
|
0
|
Lubin
|
28 670
|
0
|
0
|
ogółem
|
1 612 456
|
106 043
|
78 107
|
Przeciętne wpływy z tytułu 1% OPP i darowizn odnotowują organizacje wspierające szkoły muzyczne. Wyjątek stanowi Stowarzyszenie Piano Forte z Łodzi, które z tych źródeł finansuje aż 42% swojej działalności. Aż 3 na 8 badanych podmiotów nie uzyskało w 2016 roku żadnych środków z tytułu darowizn. Godne odnotowania jest wsparcie Stowarzyszenia Crescendo środkami z 1% OPP, które stanowiły 21% budżetu organizacji. Niemałe środki z tego tytułu pozyskało także Stowarzyszenie na rzecz Bielskiej Szkoły Muzycznej (10 033 zł).
podmiot działający na rzecz rozwoju szkół muzycznych
|
przychód ogółem (w PLN)
|
1% OPP (w PLN)
|
środki prywatne (w PLN)
|
Stowarzyszenie Crescendo
|
90 042
|
19 167
|
0
|
Stowarzyszenie na Rzecz Bielskiej Szkoły Muzycznej
|
70 345
|
10 033
|
0
|
Stowarzyszenie Przyjaciół Szkoły w Oświęcimiu
|
86 484
|
0
|
0
|
Stowarzyszenie Przyjaciół Szkoły w Sochaczewie
|
105 686
|
3 620
|
2 250
|
Piano Forte w Łodzi
|
103 495
|
2 726
|
41 316
|
Stowarzyszenie Pomocy Szkole we Wrocławiu
|
124 926
|
5 044
|
4 096
|
Stowarzyszenie Przyjaciół Szkoły w Lesznie
|
113 812
|
4 790
|
11 068
|
Fundacja w Bystrzycy Kłodzkiej
|
100 853
|
1 744
|
480
|
ogółem
|
795 643
|
47 124
|
59 210
|
Analiza różnych typów muzycznych OPP pozwala na wyciągnięcie pewnych wniosków dotyczących alternatywnych źródeł finansowania tych organizacji (1% OPP, darowizny). Mimo, że ogólny średni udział finansowania organizacji muzycznych z 1% OPP jest niski (2,8%), wśród przedstawionych typów organizacji możemy wyróżnić takie, które odnotowują zdecydowanie wyższy poziom absorpcji tych środków. Należą do nich OPP zajmujące się tańcem (średnie dofinansowanie – 9 854 zł) oraz organizacje wspierające zespoły folklorystyczne. Grupa podmiotów wspierających zespoły regionalne była jednym z największych beneficjentów mechanizmu 1% OPP (średnie wpływy z tego tytułu wynosiły 8 157 zł), niemniej z racji wysokich przychodów, udział procentowy tej grupy środków w ich budżetach nie był już tak wysoki. W stosunkowo niskich budżetach podmiotów zajmujących się wspieraniem chórów procentowe udziały środków pochodzących z 1% OPP i darowizn były z kolei znacznie wyższe, mimo niższych średnich przychodów z tytułu 1% OPP (4 878 zł).
rodzaje podmiotów
|
wpływy z 1% w stosunku do przychodów ogółem (w %)
|
wpływy ze źródeł prywatnych w stosunku do przychodów ogółem (w %)
|
średnie wpływy z 1% (w PLN)
|
przychody ogółem (w PLN)
|
zespoły taneczne
|
13
|
15
|
9 864
|
654 214
|
organizacje wspierające chóry
|
8
|
9
|
4 878
|
1 498 993
|
zespoły folklorystyczne
|
6,5
|
4,8
|
8 157
|
1 612 456
|
podmioty wspierające szkoły muzyczne
|
6
|
7,4
|
5 890
|
795 643
|
orkiestry dęte
|
5,3
|
2,5
|
2 929
|
221 874
|
towarzystwa muzyczne
|
1
|
7,4
|
3 518
|
5 548 099
|
podmioty wspierające orkiestry
|
0,2
|
1,3
|
3 472
|
5 274 475
|
Szczegółowa analiza przypadków pokazuje jednak, że mimo generalnie niskiego udziału alternatywnych źródeł finansowania w budżetach OPP, dla niektórych z nich środki te stanowią główne wsparcie finansowe działalności statutowej.
W oparciu o prowadzone przeze mnie badania od 2013 roku mogę stwierdzić, że udział finansowania muzycznych OPP z mechanizmu 1% w budżetach stowarzyszeń i fundacji nie uległ zmianom – oscylując pomiędzy 2,6 – do 2,9%. W tym czasie znacząco zwiększyło się finansowanie organizacji charytatywnych z 1% OPP. Wskazuje to na podnoszone przeze mnie we wcześniejszych publikacjach zjawisko szczególnych preferencji społecznych w zakresie wspierania inicjatyw charytatywnych i dość niskie – kulturalnych. Być może w świadomości Polaków głęboko zaszczepiło się przeświadczenie, że wspieranie kultury jest domeną państwa i samorządu. I to właśnie środki publiczne w dużej mierze umożliwiają działalność instytucji trzeciego sektora w kulturze.
Jerzy Łysiński
2017-08-28
[3] Źródło: http://lazurki.pl/stowarzyszenie