Muzyka dawna w roku 2014
Muzyka dawna – rozumiana zazwyczaj jako powstała przed połową XVIII wieku, choć w przypadku muzyki polskiej nie byłoby być może bezzasadne przesunięcie tej cezury na koniec istnienia I Rzeczypospolitej – pozostaje na marginesie repertuarów filharmonii, sal koncertowych i oper. Jej wykonania mają miejsce najczęściej podczas festiwali lub pojedynczych koncertów, niezależnych od programu wyżej wymienionych instytucji.
Lista najważniejszych festiwali muzyki dawnej w Polsce od kilku lat nie zmieniła się znacznie; wypada wspomnieć tu chociażby o takich cyklicznych wydarzeniach, jak krakowskie „Misteria Paschalia”, „Opera Rara”, gdański „Actus Humanus” i Festiwal Goldbergowski, „Poznań Baroque”, gliwicki Festiwal Bachowski i Międzynarodowy Festiwal Muzyki Dawnej Improwizowanej „All’Improvviso”, świdnicki Festiwal Bachowski, „Muzyka w Raju” (Paradyż) oraz „Pieśń Naszych Korzeni” (Jarosław). Muzyka dawna jest również ważnym elementem festiwali mniej wyspecjalizowanych repertuarowo, jak choćby „Wratislavii Cantans” i „Forum Musicum” (Wrocław) czy festiwalu „Muzyka w Starym Krakowie”. Grono odbiorców wymienionych wydarzeń jest często poszerzane dzięki transmisjom radiowym, realizowanym głównie przez Program 2 Polskiego Radia; część tych koncertów transmitowana jest również przez rozgłośnie zagraniczne w ramach Europejskiej Unii Radiowej.
Działalność koncertowa i festiwalowa związana z muzyką dawną nie ogranicza się do wielkomiejskich ośrodków i dużych instytucji zajmujących się organizacją wydarzeń. Wykazy dotacji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w programie Wydarzenia artystyczne – Muzyka zawierają wiele wydarzeń poświęconych muzyce dawnej organizowanych lokalnie, w małych miejscowościach, przez niewielkie instytucje i organizacje pozarządowe, np. stowarzyszenia czy parafie katolickie i ewangelickie. Wśród działających na polu muzyki dawnej stowarzyszeń warto wspomnieć chociażby Stowarzyszenie Miłośników Sztuki Barokowej „Dramma Per Musica”, które było organizatorem warszawskiej premiery opery Georga Friedricha Haendla Agrippina we wrześniu 2014. W wykonaniu brali udział zarówno doświadczeni, jak i młodzi instrumentaliści i wokaliści, a spektakl dostępny jest szerokiej publiczności dzięki nagraniu zrealizowanemu przez Narodowy Instytut Audiowizualny.
Płyty z muzyką dawną wydane w Polsce w 2014 roku są w wielu przypadkach efektem kontynuacji projektów podjętych w latach poprzednich (Jasnogórska Muzyka Dawna – Musica Claromontana vol. 56, wyd. Musicon; Musica Sacromontana VII, wyd. DUX; Cantus Sarmaticus – Chorał Sarmacki II. Castrum Doloris. Staropolskie ceremonie pogrzebowe, wyd. DUX). Ukazało się ponadto nagranie utworów z Gdańskiej Tabulatury Lutniowej 4022 w wykonaniu Magdaleny Tomsińskiej (DUX) oraz płyta Muzyka w Dreźnie za panowania Augusta II Mocnego (wyk. Krzysztof Firlus, Martyna Pastuszka, Marcin Świątkiewicz, DUX). Prace nad polską muzyką dawną kontynuuje również brytyjski zespół The Sixteen (The Blossoming Vine. Italian Maestri in Poland, wyd. COR). W Polsce nagrywane są płyty zagranicznych zespołów muzyki dawnej, nie tylko w znanym wielu z nich Studiu Koncertowym Polskiego Radia im. Witolda Lutosławskiego w Warszawie, ale również np. w Paradyżu (Fermate il Passo. Tracing the Origins of Opera, wyk. Vivabiancaluna Biffi, wyd. Arcana).
Profesjonalne zespoły wykonujące muzykę dawną koncertują w Polsce i poza jej granicami, przygotowując nowe programy. Wymienić należy tu m.in. takie zespoły, jak: Orkiestra Historyczna, La Tempesta, Il Tempo, Capella Cracoviensis, Ars Cantus, Arte dei Suonatori. W repertuarze koncertowym zespołów muzyki dawnej w Polsce przeważa muzyka barokowa; stosunkowo niewiele jest zespołów specjalizujących się w muzyce wcześniejszych epok. Polscy muzycy wchodzą również w skład zespołów muzyki dawnej z innych krajów, w tworzeniu swoich programów koncertowych i płytowych sięgając niekiedy po muzykę polską i przyczyniając się do jej recepcji na świecie. Wymienić tu należy chociażby śpiewaczkę Agnieszkę Budzińską-Bennett, założycielkę i kierownika artystycznego Ensemble Peregrina (Bazylea), oraz lutnistę Michała Gondko, założyciela i kierownika artystycznego zespołu La Morra (Bazylea).
Katarzyna Spurgjasz
2015-05-10