Muzyka mniejszości narodowych i etnicznych

Nad tradycją mniejszości czuwają sami członkowie tych społeczności oraz związki i stowarzyszenia. Oficjalnie istnieje w Polsce 9 mniejszości narodowych. Doliczyłam jeszcze mniejszość religijną – żydowską. 

Białorusini – to 16 gmin na Podlasiu; działa Białoruskie Stowarzyszenie Społeczno-Kulturalne, co roku organizowane są 4 festiwale, żyją i śpiewają wykonawcy muzyki na wsiach – soliści i zespoły śpiewacze oraz nieliczni instrumentaliści, śpiew na głosy podtrzymywany jest przez grupy śpiewacze. 

Ukraińcy-Łemkowie – rozproszeni po Polsce po akcji „Wisła”, utrzymują jednak tradycję dzięki kilku zespołom ludowym i solistom (np. Julia Doszna), tradycyjna muzyka instrumentalna właściwie już nie istnieje, ale działają zespoły śpiewacze, np. Rodyna z Dubiażyna, laureat ubiegłorocznego festiwalu w Kazimierzu Dolnym, Werchowyna (Warszawa), Łemkowina i Kyczera, laureat nagrody im. O. Kolberga. Ważnym miejscem prezentacji i wspólnego muzycznego świętowania jest festiwal Ukraińska Watra w Bytowie. Tradycyjne pieśni ukraińskie, zwłaszcza w potocznym języku chachłackim (jest też dużo tłumaczeń starych pieśni na język polski), można usłyszeć we wsiach polsko-ukraińskich położonych w Nadsaniu czy w okolicach nadbużańskich na południowym Podlasiu, np. w okolicy miejscowości Dołhobrody (wspaniali soliści, regionalny zespół obrzędowy). 

Ukraińcy-Bojkowie – dziś nie ma już muzyków tej grupy etnicznej, choć byli jeszcze w latach 80. (Warmia i Mazury po przesiedleniach w ramach akcji „Wisła”). 

Litwini – ok. 6-tysięczna mniejszość zamieszkująca region suwalski, 50 miejscowości w gminach Puńsk i Sejny. Puńsk to kulturalne centrum społeczności litewskiej w Polsce, tu jest organizowany festiwal, są związki i Stowarzyszenie Litwinów w Polsce. Istnieją liczne zespoły dziecięce, w których dzieci uczą się tradycyjnych pieśni. 

Romowie – społeczność rozsiana po całej Polsce. Organizowanych jest kilka festiwali (Glinojeck, Ciechocinek), tradycja jest żywa, istnieje wiele kapel romskich i zespołów, np. we wsi Czarna Góra k. Bukowiny Tatrzańskiej Teresa Mirga i zespół Kałe Bała. 

Staroobrzędowcy (mniejszość rosyjska) – żyją we wsiach Bór, Gabowe Grądy, Wodziłki i Wojnowo. Hermetyczna społeczność skoncentrowana na śpiewie liturgicznym i oprawie wesel, zespoły podtrzymują tradycję z wieku XVII (gdy osiedlili się tu religijni uchodźcy z Rosji po reformie Cerkwi), np. Riabina z Gabowych Grądów. 

Żydzi – tradycyjna żydowska kultura muzyczna jest odbudowywana przez nieliczne osoby, które powracają do religii. Wielowiekowa kultura została bezpowrotnie zniszczona podczas II wojny i Holocaustu. W latach 90. powstało wiele zespołów klezmerskich o różnym poziomie wykonawczym, z których najlepsze to Bester Quartet i Kroke, oba z Krakowa. Członkowie grup to zwykle absolwenci szkół muzycznych, niekoniecznie Żydzi. Największy Festiwal Kultury Żydowskiej w Krakowie ma wymiar międzynarodowy. Nowa muzyka klezmerska nawiązuje do starej repertuarem (Bałkany, Małopolska, Ukraina) i swobodnym stylem gry instrumentalnej (zespoły zwykle w składzie: skrzypce, akordeon i kontrabas). 

Niemcy – największa liczebnie mniejszość narodowa, bez tradycyjnej muzyki, która zniknęła jeszcze przed wojną, a losy powojenne polskich Niemców w zasadzie spowodowały jej zupełny zanik. 

Tatarzy – mniejszość historyczna, jej przedstawiciele są spolonizowani, tradycyjna muzyka nie zachowała się. 

Czesi – mała mniejszość (mieszkańcy Kotliny Kłodzkiej), muzyka tradycyjna nie zachowała się. 

Karaimowie – mniejszość religijna, tradycyjna muzyka nie zachowała się. 

Grecy, Czeczeni, Kurdowie – to nowe mniejszości, sporadyczne odbywają się koncerty nielicznych muzyków.

Maria Baliszewska Muzyka ludowa - od tradycyjnej do folkowej. Wykonawstwo,
w: Raport o stanie muzyki polskiej, Warszawa 2011

Kategorie

Finansowanie Muzyka klasyczna