Nostalgia w hip-hopie (2012)
W roku 2012 polski hip-hop doczekał się silnej fali nostalgii. W prasie przypominano przy różnych okazjach, że zjawisko w krajowej wersji istnieje już na scenie 20 lat (jeśli uznać za początek wydanie pierwszych nagrań Liroya i Wzgórza Ya-Pa 3), ale fala sentymentów przybrała na sile jesienią, po premierze filmu Jesteś Bogiem w reż. Leszka Dawida na podstawie scenariusza Macieja Pisuka.
To kronika kariery grupy Paktofonika, która na przełomie wieków zdobywała publiczność dzięki płycie Kinematografia pokazującej hip-hop w bardzo otwartej, atrakcyjnej dla masowej publiczności wersji, ale również dzięki charyzmatycznej postaci Piotra „Magika” Łuszcza, rapera zmarłego samobójczą śmiercią w przeddzień ukazania się tego albumu, w grudniu 2000 roku. Na Jesteś Bogiem w pierwszy weekend poszło do kin prawie 374 tys. widzów, co dało trzeci najwyższy wynik w polskim kinie w ostatnim dwudziestoleciu. Po dwóch tygodniach film obejrzało już ponad 800 tys. osób.
W ten sposób polska popularna kultura muzyczna odkrywała kolejny mit pokoleniowy. „Niesamowite było (...) to, że trójka chłopaków z technikum, gdzieś z Bogucic i Mikołowa, praktycznie bez jakichkolwiek kontaktów i wsparcia nagrywa w pokoju w bloku na najprostszym sprzęcie genialną płytę, która staje się głosem pokolenia. Zrozumiałem, że ci chłopcy wiedzą coś, o czym nie mają pojęcia moi koledzy – artyści z Warszawy” – zauważył Maciej Pisuk we wstępie do swojego scenariusza opublikowanego w postaci książkowej (Paktofonika. Przewodnik Krytyki Politycznej, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2008). Książkę wznowiono na fali popularności filmu, podobnie zresztą było z albumem Kinematografia, który po latach ponownie trafił do czołówki zestawienia OLIS najchętniej kupowanych płyt w Polsce.
Jak co roku do czołówki zestawienia trafiały też kolejne albumy hiphopowe, m.in. CNO2 grupy Slums Attack (Fonografika), Projekt 1 z życia moment Donguralesko (Szpadyzor Records), Radio Pezet Pezeta (EMI Music Polska), Braterstwo grupy Hemp Gru (Fonografika) i Mefistotedes Tedego (Wielkie Joł). Największą niespodzianką i dużym sukcesem okazała się jednak przede wszystkim płyta Równonoc – słowiańska dusza firmowana pseudonimem producenta hiphopowego Donatana (Urban Records). Przyniosła ona rapowane utwory wykorzystujące brzmienia ludowe, zarówno w aranżacjach, jak i w tekstach pojawiały się sygnały przywiązania twórców do szeroko pojmowanej słowiańszczyzny, a w realizacji pomagali muzycy z lubińskiej folkowej formacji Percival. Równonoc to największy komercyjny sukces polskiego hip-hopu w roku 2012. Płyta znalazła się na drugim miejscu zestawienia najchętniej kupowanych polskich płyt[1] i doczekała się rzadkiego wyróżnienia diamentową płytą.
Bartek Chaciński Nurty i wydarzenia w muzyce rozrywkowej: pop, rock, hip-hop, scena alternatywna,
w: Muzyka polska 2012. Raport roczny [nieopubl.]
[1] Najchętniej kupowane płyty roku 2012 – podsumowanie listy OLIS, informacja prasowa Związku Producentów Audio Video, Warszawa, 14 stycznia 2013.