Ośrodki i festiwale muzyki tradycyjnej w roku 2011
Od roku 2010 istnieje międzynarodowy Festiwal „Wszystkie Mazurki Świata”, organizowany w Warszawie przez fundację o tej samej nazwie, z jej liderem Januszem Prusinowskim. W 2011 roku była zrealizowana trzecia już edycja tego festiwalu. Formuła jest niezwykle pojemna, gdyż oprócz koncertów muzyki in crudo w wykonaniu autentycznych wiejskich muzyków, a także miejskich kontynuatorów tego rodzaju wykonawstwa, zapraszani są muzycy jazzowi i klasyczni z różnych krajów. Od roku 2011 przy festiwalu odbywa się konkurs "Stara Tradycja", w którym mają okazję rywalizować ze sobą młodzi instrumentaliści kultywujący styl in crudo. W trakcie festiwalu wielką liczbę miłośników muzyki tradycyjnej przyciągają także Noce Tańca, warsztaty instrumentalne prowadzone przez mistrzów i Targowisko Instrumentów. W roku 2011 odbyła się też konferencja dotycząca archiwizacji zbiorów muzycznych Muzyka Ocalona. „Wszystkie Mazurki Świata” gromadzą największą chyba liczbę uczestników, są atrakcyjne dla wszystkich środowisk i muzyków, niezależnie od wieku.
Nieco inną formułę ma istniejący od 1999 roku lubelski Festiwal „Najstarsze Pieśni Europy”, organizowany przez powołaną do życia przez Jana Bernada Fundację „Muzyka Kresów”, od roku 2008 wspólnie z Ośrodkiem Międzykulturowych Inicjatyw Twórczych „Rozdroża”. Na festiwal składają się koncerty zaproszonych zespołów, zarówno autentycznych, jak i tzw. etnograficznych z całej Europy (z przewagą Europy Wschodniej), koncerty i noce tańca w klubie festiwalowym oraz zwykle konferencja. Każda edycja jest ukierunkowana tematycznie. W 2011 roku była to tradycja i awangarda. To dość nietypowe dla tego festiwalu, szczególnie że pod tym hasłem odbywa się inny organizowany przez Rozdroża festiwal, ale wynikało to z zamówienia polskiej prezydencji w Unii Europejskiej, która miała miejsce właśnie w roku 2011. Tak się złożyło, że był to też rok jubileuszu dwudziestolecia istnienia Fundacji „Muzyka Kresów”. Konferencja zorganizowana w ramach festiwalu była więc swego rodzaju podsumowaniem jej działalności i nosiła tytuł: Nowe problemy starej muzyki. O kontynuacji wiejskich tradycji muzycznych. Ze względu na szczególny, związany z polską prezydencją charakter festiwalu, jego program był bardzo bogaty. Znalazły się w nim występy zespołów i solistów z Europy Północnej (Norwegia, Finlandia), a także z Gruzji, Albanii, Rosji, Ukrainy, Białorusi, Litwy, Polski, Serbii i Szkocji. Śpiewaczki szkockie poprowadziły także warsztaty śpiewu. Festiwal ten przez lata istnienia wykształcił własną, wierną i od lat powiększającą się publiczność.
Ośrodek Rozdroża od 2009 roku realizuje, jak już wspomniałam, jeszcze jeden festiwal inspirowany muzyką tradycyjną. Są to „Kody. Festiwal tradycji i awangardy muzycznej”, odbywający się w maju w Lublinie. Jego pomysłodawcami są Jan Bernad i pracownicy Ośrodka „Rozdroża” oraz Jerzy Kornowicz, pełniący funkcję komisarza festiwalu. Spotykają się tu twórcy muzyki współczesnej, dla których tradycja pozostaje ważna i inspirująca. Festiwal gościł kompozytorów i wykonawców najwyższej światowej klasy, dość wspomnieć Jana Garbarka, Philipa Glassa, wykonywane były utwory Arvo Pärta (jeden z nich miał nawet swe prawykonanie w Lublinie), a także wielu kompozytorów i muzyków „niszowych”, eksperymentujących z dźwiękiem, brzmieniem, poszukujących nowej formy. Edycja z roku 2011 zgromadziła artystów eksperymentujących, szczególnie na polu muzyki elektronicznej, jazzowej (Leszek Możdżer, Iva Bittowa), prowadzone były również warsztaty, m.in. z Philem Mintonem.
W roku 2011 odbył się także szósty już festiwal organizowany przez Stowarzyszenie „Krusznia” działające na Suwalszczyźnie – „Oj, wiosna, ty, wiosna”. Składał się, tak jak większość tego typu imprez, z koncertów, warsztatów i potańcówek. Oprócz duetu Liarman z Hiszpanii większość wykonawców i prowadzących warsztaty to lokalni muzycy, co jest swego rodzaju nowością w podobnych działaniach.
Monika Mamińska-Domagalska Muzyka tradycyjna,
w: Muzyka polska 2011. Raport roczny, Warszawa 2013