Płyty roku 2013: od Night in Calisia po Polish Radio Jazz Archives
Night in Calisia, dzieło pianisty Włodka Pawlika, nagrane w 2011 roku w Studiach Polskiego Radia w Warszawie przez jego trio (Paweł Pańta, kontrabas i Cezary Konrad, perkusja), trębacza Randy’ego Breckera (USA) i orkiestrę Filharmonii Kaliskiej pod Adamem Klockiem, ale wznowiona w 2013 roku z przeznaczeniem na rynek amerykański, przyniosło w styczniu 2014 roku ogromny sukces: nominację i zdobycie prestiżowej nagrody Grammy w kategorii Best Large Jazz Ensemble Award, pierwsze tak wysokie wyróżnienie w historii jazzu w Polsce! Inicjatorem tego projektu był Adam Klocek.
Za wydarzenie roku 2013 uważam nagranie przez zespół Dixie Warsaw Jazzmen płyty China Boy wespół ze skrzypkiem Maciejem Strzelczykiem i... klasycznym kwartetem smyczkowym Fuerte. Chyba nie było podobnych eksperymentów w całej historii dixielandu!
Nagrana w Studiach Alvernia płyta Polska Leszka Możdżera, Larsa Danielssona (Szwecja) i Zohara Fresco (Izrael) staraniem firmy Outside Music należała do najchętniej kupowanych: wyrafinowane brzmienia, łagodny rytm, orientalizujący charakter, ciekawe kompozycje. W jednym z utworów wymienionym muzykom towarzyszyła Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia pod Marcinem Nałęcz-Niesiołowskim, z solistką Eweliną Serafin, flet.
Wydarzeniem była płyta naszej wybitnej wokalistki Agi Zaryan Remembering Nina & Abbey, dedykowana wielkim czarnym wokalistkom Ninie Simon i Abbey Lincoln, nagrana w Hollywood z akompaniamentem muzyków amerykańskich Geri Allen, Briana Blade’a, Larry’ego Koonse, Carola Robinsa, oraz od lat zamieszkałego w Kalifornii znakomitego polskiego basisty Darka Oleszkiewicza.
Podwójny album The New York Quartet Tomasza Stańki Wisława, choć nagrany w 2012 roku w znanym Avatar Studio w Nowym Jorku, na rynku ukazał się kilka miesięcy później i jego duży sukces zapisać trzeba wśród wydarzeń roku 2013. Trębaczowi towarzyszyli Amerykanie David Virelles, Thomas Morgan i Gerald Cleaver. Zwraca uwagę nowa kompozycja Stańki, tytułowy chorał Wisława.
Szczególnie ważna jest płyta zespołu High Definition Quartet Hopasa jako wyraz poszukiwania nowych form przekazu jazzowego; dodajmy, że utwór tytułowy (skomponowany jak niemal wszystkie na płycie przez pianistę HDQ Piotra Orzechowskiego) zawiera odniesienia do polskiego folkloru.
Nie od dziś wiadomo, że Polska może się poszczycić plejadą świetnych pianistów jazzowych. Prócz Pawlika, Możdżera i Orzechowskiego kilku innych nagrało bądź wydało w 2013 roku ciekawe płyty. Sławek Jaskółke na płycie Moments przedstawił 8 swych miniatur na fortepian solo w duchu jarrettowskim. Bogdan Hołownia w duecie z kontrabasistą Wojciechem Pulcynem na płycie Henryk Wars Songbook przypomniał ponadczasowe evergreens autora Już nie zapomnisz mnie. Z podobnym pietyzmem i kulturą potraktował Kuba Stankiewicz (fortepian solo) tematy Wojciecha Kilara z dziewięciu filmów, do których twórca Krzesanego napisał muzykę; płytę wydała nowa wytwórnia V Records, związana z klubem Vertigo we Wrocławiu. Muzyka filmowa zainspirowała także pianistę Witolda Janiaka, którego trio na płycie Cinema Meets Jazz zinterpretowało melodie m.in. z Forresta Gumpa, China Town i Rosemary’s Baby.
W nurcie „jazz i poezja” mieści się niezwykła płyta El Greco Joachima Mencla (fortepian, organy Hammonda i Fender Rhodes piano), na której Jorgos Skolias (zamieszkały w Polsce artysta pochodzenia greckiego) śpiewa wiersze m.in. Cypriana Kamila Norwida, Kazimierza Przerwy Tetmajera i Jana Kochanowskiego.
Nurt „symfonizujący” reprezentuje inspirowana muzyką Henryka M. Góreckiego, Arvo Pärta i Krzysztofa Komedy płyta Jazz i orkiestra pianisty Michała Wróblewskiego, twórcy rozbudowanej suity na kwartet jazzowy (Wróblewski, Maciej Obara, saksofon altowy, Michał Jaros, kontrabas i Michał Miśkiewicz, perkusja) i orkiestrę symfoniczną (Narodowa Orkiestra Polskiego Radia w Katowicach pod Szymonem Bywalcem). Bardzo dobrą płytę pt. Ravel nagrał ze swoim trio pianista Dominik Wania, który poddał jazzowemu przetworzeniu miniatury Maurice’a Ravela Miroirs (za tę płytę Wania otrzymał nagrodę Fryderyka). Trio RGG w nowym składzie (Maciej Garbowski, kontrabas, Krzysztof Gradziuk, perkusja i – zamiast Przemysława Raminiaka – Łukasz Ojdana, fortepian) na płycie Szymanowski poddało jazzowym zabiegom kompozycje Karola Szymanowskiego – Etiudę op. 4 nr 3, Mazurek op. 50 nr 1, czy Preludium op. 1 nr 3. Trio Artura Dutkiewicza (lider na fortepianie oraz Michał Barański, kontrabas i Łukasz Żyta, perkusja) nagrało płytę Prana, m.in. z opracowaniem starożytnej pieśni hinduskiej Om Namo Bhagawata.
Warte uwagi płyty nagrali nasi saksofoniści: „nowa twarz”, alcista Wojciech Lichtański i jego zespół Sound Lab; tenorzysta Sylwester Ostrowski z trzema Amerykanami (Reggie Moore, fortepian,Wayne Dockery, kontrabas, Newmana Taylor-Baker, perkusja); kwartet Macieja Obary – nagranie pod nazwą Obara International / Komeda w składzie: Obara, saksofon altowy, Dominik Wania, fortepian, Ole Morten Vagan, kontrabas i Gard Nilssen, perkusja, obaj ze Szwecji. Współpracę z nimi nawiązał Obara w czasie pobytu w Wielkiej Brytanii na międzynarodowych warsztatach pod nazwą „Take Five Europe”. Płytę wydała nowa wielce ambitna polska wytwórnia Fortune (sic!). Godna wspomnienia jest także płyta live flecisty, kompozytora i filozofa Leszka HeFi Wiśniowskiego.
Sporo ciepłych słów należy się wokalistkom. Urszula Dudziak uczciła swe 70. urodziny pełną optymizmu płytą Wszystko gra z kompozycjami organisty i pianisty Jana Smoczyńskiego. Na płycie Nie ma szczęścia bez miłości Katarzyna Stankowska naśpiewała serię utworów Władysława Szpilmana (tegoż kompozytora wziął na warsztat amerykański pianista Uri Caine wraz z Polakami – Ksawerym Wójcińskim i Robertem Raszem). Udaną płytę Nad ranem nagrała Lora Szafran. Rozwija się talent Moniki Borzym. Na jej płycie My Place obok polskiego pianisty Mariusza Obijalskiego wystąpili wyłącznie jazzmani amerykańscy, a wśród nich jako goście Randy Brecker, Chris Potter, John Scofield i – z Brazylii – Romero Lubambo. W międzynarodowym towarzystwie nagrała płytę (głównie ze swymi kompozycjami) Karolina Karo Glazer: na płycie Crossings Project obok niej i kilku instrumentalistów polskich (m.in. Andrzej Olejniczak, Krzysztof Ścierański i Marek Napiórkowski) zagrali Amerykanin Mike Stern, Anglik John Taylor, Szwed Lars Danielsson, Niemcy Klaus Doldinger i Joo Kraus oraz Monachijski Kwartet Smyczkowy.
Powyższy wybór nagrań pomija wiele innych wartościowych płyt, ale dowodzi dostatecznie wielostronnej aktywności naszych muzyków i podkreśla ważne tendencje na polskiej scenie. Do wydarzeń zaliczam rozpoczętą z rozmachem przez Polskie Radio serię płyt pod nazwą „Polish Radio Jazz Archives”. Pierwszą płytę serii poświęcono Stanowi Getzowi. Druga godna pochwały inicjatywa Polskiego Radia to wydanie 5 płyt z muzyką wybitnego, a nieco zapomnianego, zmarłego w 2008 roku pianisty i kompozytora Sławomira Kulpowicza.
Krystian Brodacki Jazz,
w: Muzyka polska 2013. Raport roczny,
Warszawa 2014