Stowarzyszenia i fundacje muzyki dawnej (przegląd)

Autor:

Agata Sapiecha

Polskie Towarzystwo Muzyki Dawnej z Zarządem Głównym w Krakowie powstało w 1989 roku. Zajmuje się organizacją Festiwalu Muzyki Dawnej (w Krakowie i w Warszawie) i organizacją kursów interpretacji muzyki dawnej. Towarzystwo posiada oddziały, z których najaktywniejszym i istniejącym nieprzerwanie jest oddział w Warszawie, utworzony w 1993 roku. Oddział warszawski organizuje coroczny Festiwal Muzyki Dawnej na Zamku Królewskim w Warszawie, prowadzi działalność koncertową skierowaną do mieszkańców Warszawy – Dzień Adama Jarzębskiego, Muzyka u św. Katarzyny, Muzyka w Dawnej Warszawie, koncerty wielkopostne, koncerty kolędowe i inne. Oddział w Warszawie jest wydawcą następujących pozycji płytowych: Bal renesansowy, Tabulatura Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego, Muzyka polskiego Renesansu, Muzyka polskiego Średniowiecza, Muzyka Jagiellonów. Współorganizuje koncerty na terenie Polski. 

Agencja Artystyczna „Guido” związana z orkiestrą Arte dei Suonatori powstała w 1998 roku. Jest współtwórcą i współorganizatorem wielu działań artystycznych w dziedzinie muzyki dawnej. Najważniejszym jej osiągnięciem stał się cykl koncertów zapoczątkowany w 1998 roku, a od roku 2002 organizowany wraz z Fundacją Muzyki Dawnej „Canor”, którą w 2011 roku zastąpiła Fundacja „Arte dei Suonatori”, promujący polskie środowisko muzyki dawnej skupione wokół orkiestry Arte dei Suonatori. Dziś jest to Festiwal „Muzyka dawna – persona grata”, będący unikalnym pod względem repertuarowym i artystycznym wydarzeniem na scenie polskiej. 

Fundacja „Concert Spirituel” w Warszawie została utworzona w 1999 z inicjatywy Agaty Sapiechy. Cele Fundacji to wspomaganie i promowanie inicjatyw muzycznych w zakresie interpretacji muzyki dawnej zgodnej z założeniami epoki. Fundacja utrzymuje kontakty z krajowymi i zagranicznymi środowiskami twórczymi, naukowymi i dydaktycznymi. Radę Fundacji tworzą: Ewa Obniska, Barbara Przybyszewska-Jarmińska, Lilianna Stawarz, Katarzyna Drogosz, Piotr Maculewicz, Tomasz Mościcki i Agata Sapiecha – przewodnicząca. Członkiem honorowym i konsultantem Rady Fundacji jest Simone Standage, a prezesem – Krzysztof Baculewski. Cele Fundacji realizowane są poprzez organizowanie i finansowanie działalności edukacyjnej, kursów i koncertów. Tu szczególne znaczenie ma Międzynarodowa Letnia Akademia Muzyki Dawnej (od 2000 roku organizowana przez Fundację) oraz współpraca z UMFC w organizowaniu projektów edukacyjnych i promocji młodych talentów. We współpracy ze Stowarzyszeniem „Schola Cantorum”, uczelniami i festiwalami Fundacja przyznaje nagrody i stypendia dla młodych utalentowanych muzyków. Fundacja organizuje seminaria i konferencje, zajmuje się promocją polskich kompozytorów i wykonawców za granicą, prowadzi kwerendy i poszukiwania zabytków muzycznych w bibliotekach europejskich i światowych, współpracuje z twórcami współczesnymi. 

Fundacja Pro Academia Narolense została utworzona w 1999 roku przez klawesynistę i dyrygenta Władysława Kłosiewicza, wieloletniego profesora Universität für Musik und Darstellende Kunst w Grazu (Austria) oraz wykładowcę Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie (obecnie UMFC). Celem Fundacji jest odbudowa XVIII-wiecznego zespołu pałacowo-parkowego w Narolu i utworzenie w nim Międzynarodowego Centrum Szkoleniowo-Artystycznego kontynuującego tradycje Akademii Narolskiej Feliksa Antoniego hr. Łosia (1737–1804), pierwszej akademii artystycznej na ziemiach polskich. Fundacja organizuje wykłady, kursy mistrzowskie, cykle koncertów. Inicjuje i wspiera przedsięwzięcia służące integracji i edukacji uzdolnionej artystycznie młodzieży. Dzięki działalności Fundacji Narol odzyskał po 200 latach rangę ważnego ośrodka kulturalnego, stając się wizytówką Roztocza Wschodniego. Jest miejscem spotkań wybitnych przedstawicieli świata kultury i sztuki. Za swą działalność Fundacja była wielokrotnie nagradzana: Fryderyk dla płyty J.S. Bach – Wariacje Goldbergowskie (2000), nagroda specjalna Fundacji Kultury w konkursie „Małe Ojczyzny” (2003), pierwsza nagroda w kategorii inicjatyw na rzecz kultury i dziedzictwa narodowego w Konkursie na Najlepszą Inicjatywę Obywatelską Pro Publico Bono (2004), nagrody POLCUL – Niezależnej Fundacji Popierania Kultury Polskiej im. Jerzego Bonieckiego (Melbourne, Australia) za działalność na rzecz kultury i dziedzictwa narodowego (2007). 

Fundacja Muzyki Dawnej „Canor” w latach 1998–2009 była organizatorem wielu muzycznych festiwali, wśród których wymienić można Festiwal „Muzyka dawna – persona grata”, Festiwal Haendlowski w Toruniu (2004–2007), Festiwal „Trzech Baroków” we Wrocławiu (2004–2008), Festiwal „Muzyka w Raju” w Paradyżu (2003–2009), Festiwal „Barokowych Smyczków i Strun” w Poznaniu (2005–2009), a także współorganizowane przez Fundację festiwale odbywające się w Kopenhadze – "AdventsBarok" (2005) i "MidsommerBarok" (2006). 

Polskie Stowarzyszenie Przyjaciół Muzyki Dawnej w Gdańsku powstało w 2002 roku. Stawia sobie za cel popularyzowanie muzyki dawnej, upowszechnianie autentycznego brzmienia historycznych instrumentów oraz dawnych technik wokalnych. Swoje cele realizuje poprzez organizowanie koncertów, wykładów, kursów wykonawczych, popieranie badań naukowych oraz działalność wydawniczą, fonograficzną i edukacyjną. Najważniejszym projektem prowadzonym przez Stowarzyszenie jest realizowany od 2003 roku Festiwal Muzyki Dawnej „Anima Musica”.

Spośród innych stowarzyszeń i fundacji należy wymienić:

• Stowarzyszenie „Zespół Dawnej Muzyki Polskiej Musica Antiqua”, Poniatowa, 1982
• Stowarzyszenie „Muzyka Dawna w Jarosławiu”, Jarosław, 1995
• Stowarzyszenie Miłośników Muzyki Dawnej, Zduńska Wola, 1996
• Stowarzyszenie Edukacji Kulturalnej Dzieci i Młodzieży, Kalisz, 1999
• Stowarzyszenie „Kapela Jasnogórska”, Częstochowa, 2001
• Fundacja „Ars Antiqua Radomiensis”, Radom, 2001
• Stowarzyszenie Miłośników Muzyki Dawnej w Zamościu, Zamość, 2002
• Towarzystwo Muzyczne „Medius”, Warszawa, Lidzbark Warmiński, 2004
• Stowarzyszenie Młodych Wykonawców Muzyki Dawnej, Kraków, 2006
• Stowarzyszenie Miłośników Muzyki Świętogórskiej im. Józefa Zeidlera, Gostyń, 2006
• Łódzkie Towarzystwo Muzyki Dawnej, Łódź, 2007
• Fundacja „Akademia Muzyki Dawnej”, Szczecin, 2008
• Fundacja „Promusartis”, Warszawa, 2009
• Koło Muzyki Dawnej przy ZG SPAM, Warszawa, 2010
• Towarzystwo Bachowskie w Toruniu, Toruń, 2010

Agata Sapiecha Muzyka dawna. Stowarzyszenia i fundacje,
w: Raport o stanie muzyki polskiej, Warszawa 2011