Stulecie premiery "Święta wiosny" (1913-2013)
W 2013 na całym świecie obchodzono stulecie premiery Święta wiosny, która odbyła się w paryskim Théâtre de Châtelet 13 maja 1913. Jest to jeden z przełomowych utworów choreograficznych w historii tańca, stanowiący nieprzerwanie źródło inspiracji, co znalazło odzwierciedlenie w aktywności polskich twórców i badaczy.
Polski Balet Narodowy już w sezonie 2010/2011 przygotował wieczór złożony z trzech inscenizacji – zrekonstruowanej choreografii Wacława Niżyńskiego, wersji Maurice’a Béjarta oraz współczesnego izraelskiego choreografa Emanuela Gata. Z kolei Kielecki Teatr Tańca zrealizował Święto wiosny znanego francuskiego choreografa Angelina Preljocaja (premiera 16 marca 2013). Nową inscenizację tego dzieła, tańczoną częściowo na pointach, przygotował także Paul Julius w Teatrze Wielkim w Poznaniu w ramach VIII Festiwalu Wiosny (premiera 27 kwietnia 2013). Także w Poznaniu w Centrum Kultury „Zamek” odbyła się premiera projektu Święto wiosny <6,6/66> w koncepcji i choreografii Iwony Pasińskiej. Jego założeniem było spotkanie amatorów (dwie grupy wiekowe: seniorzy +66 oraz dzieci -6,66) z profesjonalistami w dziedzinie tańca, muzyki i sztuk wizualnych, służące stworzeniu nowej, dyskursywnej interpretacji utworu Igora Strawińskiego i mitu ofiary (premiera 9 naja 2013). W stolicy Wielkopolski, w ramach programu Stary Browar/Nowy Taniec, odbyła się również premiera solowego spektaklu inspirowanego życiem i twórczością autora legendarnego baletu – Niżyński. Święto snów autorstwa Sławomira Krawczyńskiego i Anny Godowskiej w wykonaniu Tomasza Wygody (1 września 2013).
W Lublinie podczas V Festiwalu Tradycji i Awangardy Muzycznej „Kody” miała miejsce premiera spektaklu-koncertu Święto wiosny w choreografii Jacka Łumińskiego, w wykonaniu połączonych sił Lubelskiego Teatru Tańca, Śląskiego Teatru Tańca i Wydziału Teatru Tańca w Bytomiu (premiera 15 maja 2013). Za oprawę muzyczną odpowiadał zespół Kwadrofonik.
Rocznica ta była także okazją do zorganizowania paneli dyskusyjnych oraz konferencji naukowych czy też wystaw związanych z historią sławnego baletu. W dniach 8-9 maja 2013 w Łodzi Akademia Muzyczna wraz z Uniwersytetem Łódzkim oraz Instytutem Muzyki i Tańca przygotowała interdyscyplinarną ogólnopolską konferencję naukową Święto wiosny – wiosna modernizmu europejskiego, prezentującą referaty zarówno z dziedziny teorii muzyki, muzykologii, jak i kulturoznawstwa. We wrześniu w ramach Międzynarodowego Festiwalu Tańca Współczesnego „Ciało/Umysł” odbył się panel dyskusyjny Święto wiosny. Wiek później z udziałem twórców spektaklu Niżyński. Święto snów.
W Szczecinie w dniach 21 czerwca - 8 września 2013 roku można było oglądać wystawę jubileuszową 1913. Święto wiosny przygotowaną na otwarcie Gmachu Głównego Muzeum Narodowego, której motywem przewodnim był taniec, a w szerszym kontekście pomyślana została ona jako przegląd kluczowych problemów dzieła totalnego z tego okresu.
Warta podkreślenia jest zarówno liczba, jak i różnorodność zrealizowanych projektów artystycznych i badawczych, będących dowodem na to, że Święto wiosny pozostaje jednym z najważniejszych źródeł inspiracji oraz punktem odniesienia dla współczesnych choreografów, a także interesującym przedmiotem badań współczesnej humanistyki.
Joanna Szymajda Taniec,
w: Muzyka polska 2013. Raport roczny, Warszawa 2014