Uwagi środowiska muzycznego do projektu nowelizacji Ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej
Wśród licznych uwag środowiska muzycznego (reprezentowanego m.in. przez Forum Polskich Muzyków Orkiestrowych, Związek Kompozytorów Polskich, Polską Radę Muzyczną, Stowarzyszenie Polskich Artystów Muzyków, a także związki pracowników chóru czy szeroko pojętych pracowników artystycznych) do najsilniej podkreślanych należą następujące (w kolejności zapisów ustawy, przytaczane tutaj bez komentarza prezentującego stanowisko resortu kultury):
1. Podstawowym zarzutem środowiska jest fakt prowadzenia prac nad ustawą przy zbyt małym udziale przedstawicieli muzyków (lub zgoła, szczególnie w pierwszych etapach, bez ich udziału).
2. W ustawie powinny zostać wpisane regulacje dotyczące wymaganych kwalifikacji dyrektora naczelnego instytucji artystycznej.
3. Odnośnie do zarządzania instytucją kultury przez osobę fizyczną lub prawną, które miałoby odbywać się na podstawie procedur przewidzianych przez ustawę o zamówieniach publicznych zgłoszono zastrzeżenia, czy organizacja i prowadzenie działalności kulturalnej może w ogóle opierać się na zasadach obowiązujących w Pzp – takich jak preferencja ofert o najniższej cenie.
4. Co do przepisów dotyczących łączenia i podziału oraz współfinansowania instytucji kultury środowisko zgłosiło postulat określenia w ustawie lub akcie wykonawczym precyzyjnego minimum warunków finansowych, jakie musi spełnić organizator, by powołać do życia tego rodzaju instytucje.
5. Zasadniczy sprzeciw muzyków, w tym chórzystów, ale także tancerzy, dotyczy nowych zasad zatrudniania pracowników artystycznych na umowach sezonowych.
Obawy środowiska muzycznego wynikające z nowo wprowadzanych w projekcie przepisów obejmują w równej mierze perspektywę społeczną (warunki bytowe tak zatrudnianych osób), jak i artystyczną. Według deklarowanej intencji ustawodawcy wprowadzany ustawą system pracy sezonowej ma podnieść poziom artystyczny instytucji kultury w skali całego kraju. W opinii wypowiadających się w tej sprawie większości muzyków ten system może wpłynąć na obniżenie poziomu artystycznego zespołów orkiestrowych, poziom takiego zespołu buduje się bowiem latami i zmienność składu, mogąca stanowić dużą zaletę w przypadku teatrów, w zespołach orkiestrowych oddziaływać może negatywnie, nie będąc zasadniczo ożywiającą zmiennością, lecz destabilizacją.
W zgłaszanej np. przez Związek Kompozytorów Polskich oraz Polską Radę Muzyczną propozycji za dopuszczalny uważa się 2-letni czas zatrudnienia nowo przyjętego członka orkiestry na czas określony, po którym powinna się dla niego otwierać możliwość przejścia na umowę na czas nieokreślony.
6. Zastrzeżenia – lub nawet sprzeciw – środowiska dotyczą także wprowadzanej w projekcie nowelizacji zasady zgody dyrektora na podjęcie pracy poza instytucją macierzystą. Zgłoszono m.in. postulat wykreślenia tego zapisu z uwagi na to, że na gruncie obecnie obowiązującego prawa osoby zarządzające instytucjami artystycznymi posiadają wystarczające środki do egzekwowania przestrzegania prawa pracy, a ponadto zatrudnienie muzyków m.in. w instytucjach edukacyjnych nie jest przeszkodą w działaniu instytucji artystycznych, lecz wręcz koniecznością płynnego rozwoju kultury muzycznej w kraju.
Kamila Stępień-Kutera Ramy prawne,
w: Raport o stanie muzyki polskiej, Warszawa 2011