Wybrane badania opinii społecznej w 2014 roku dotyczące muzyki

Autor:

Aleksandra Jagiełło-Skupińska

Fundacja na rzecz rozwijania muzykalności Polaków „Muzyka jest dla wszystkich”

Andrzej Białkowski, Mateusz Migut, Ziemowit Socha, Katarzyna M. Wyrzykowska: Muzykowanie w Polsce. Badanie podstawowych form aktywności muzycznych Polaków, Warszawa 2014

Celem tego projektu było zbadanie aktywności muzycznej Polaków oraz przyjrzenie się praktykom muzycznym osób deklarujących ponadprzeciętne zaangażowanie w tym zakresie (tzw. osób muzykujących). Badanie przeprowadzono na 1200-osobowej ogólnopolskiej próbie reprezentatywnej (OPR) respondentów w wieku 15–75 lat oraz 745-osobowej celowo dobranej próbie osób muzykujących (WPOM).

Dla 72% respondentów muzyka i związane z nią aktywności są w życiu ważne lub bardzo ważne. Co ciekawe, tylko 7% badanych uznało, że muzyka jest czymś zupełnie nieważnym bądź raczej nieważnym. Zgodnie z przewidywaniami, w drugiej grupie – osób muzykujących – muzyka pełni rolę dominującą – blisko 99% z nich stwierdziło, że jest ona dla nich istotna lub bardzo istotna, a żaden z nich nie uznał jej za nieistotną.

Czynne i bierne zajmowanie się muzyką znalazło się na szóstym miejscu wśród aktywności podejmowanych przez Polaków w wolnym czasie – dziedzinę tę wskazało 54% respondentów (w grupie osób muzykujących odsetek ten wynosi 94%). Wyprzedziły ją: korzystanie z komputera, oglądanie telewizji, spędzanie czasu z rodziną, czytanie oraz spotkania ze znajomymi.

Granie na instrumentach muzycznych jest stosunkowo szeroko rozpowszechnione wśród badanej populacji – do podjęcia tej aktywności przyznaje się ponad jedna trzecia badanych. Jednak dla niemal połowy z nich wykonawstwo muzyki stanowi zamknięty epizod w życiu. Respondenci grają na instrumentach dla przyjemności (51%) lub relaksu (42%), a powodem odrzucania tej czynności jest najczęściej brak umiejętności albo niska samoocena własnych zdolności. Wybierane przez nich instrumenty to najczęściej instrumenty klawiszowe (42%), gitara (41%) i flet (30%). Polacy grają głównie indywidualnie dla przyjemności, muzykują w gronie znajomych oraz w rodzinie (po około 14% osób z ogólnopolskiej próby reprezentatywnej w ciągu pół roku poprzedzającego badanie).

Z kolei trzy piąte badanych zadeklarowało, że zdarzyło im się w ostatnim pół roku śpiewać. Podobnie jak w przypadku grania na instrumentach, śpiewano dla przyjemności i relaksu, głównie dla siebie (54%). Można zauważyć, że śpiewa znacznie większy (o 13 p.p) odsetek kobiet niż mężczyzn. Jednak Polacy nie śpiewają publicznie i w sposób zorganizowany – w  chórze śpiewało jedynie 2% badanych.

Istotną kwestią jest problem przekazywania tradycji muzycznych z pokolenia na pokolenie. 71% respondentów z ogólnopolskiej próby reprezentatywnej zadeklarowało, że w ich rodzinach nie uprawiało się czynnie muzyki, tylko 7% rodzin muzykowało często, a 15% okazjonalnie. Przeprowadzone badania dowiodły, że rodzinne muzykowanie wpływa bezpośrednio pozytywnie na późniejsze praktyki muzyczne dzieci.

Trzeba zauważyć, że dużą popularnością cieszy się samodzielna nauka gry na instrumencie muzycznym, często wspierana materiałami pozyskanymi za pośrednictwem internetu i pomocą kolegów. Prawie 29% respondentów zadeklarowało ten rodzaj aktywności – częściej byli to mężczyźni (36%) niż kobiety (24%). Z kolei drugą pod względem częstotliwości aktywność w zakresie edukacji muzycznej, jaką jest uczęszczanie na dodatkowe zajęcia w szkole i ośrodkach kultury (18%), podejmują częściej kobiety (24%) niż mężczyźni (12%).

Jeśli chodzi zaś o treści nauczania muzyki w ramach edukacji formalnej w szkole powszechnej, respondenci wskazywali przede wszystkim na śpiewanie całą klasą (55%) i naukę historii muzyki oraz zapisu nutowego (48%). Na lekcjach w szkole najrzadziej słuchano muzyki klasycznej – tę odpowiedź wskazało tylko niecałe 7% badanych. Respondenci podkreślali fakt, że bardziej od lekcji muzyki cenili możliwość śpiewania na lekcjach języków obcych, religii i wycieczkach szkolnych.

Źródło: http://www.muzykajest.pl/muzykowanie/wp-content/uploads/2015/02/Muzykowanie_wPolsce2013-2014-raportMJDW.pdf

TOMO Group oraz ARC Rynek i Opinia dla Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Badanie Rynku Muzycznego, grudzień 2013 r.

Badanie objęło reprezentatywną grupę 1000 respondentów w wieku 15–59 lat. Jego celem było poznanie zwyczajów i upodobań Polaków związanych ze słuchaniem muzyki. Skoncentrowano się m.in. na sposobach dostępu do nagrań muzycznych, rozpoznaniu skali zjawiska oraz motywach słuchania muzyki online, w tym ściągania plików z nieautoryzowanych źródeł. Celem było również poznanie wiedzy oraz opinii internautów na temat prawnych i finansowych aspektów rynku nagrań muzycznych.

Stwierdzono, że muzyka jest ważną wartością w życiu aż dla 84% respondentów (dla 41% bardzo ważną). Najwięcej badanych (42%) słucha w równym stopniu muzyki polskiej i zagranicznej. U niewiele mniejszego odsetka respondentów przewagę ma muzyka zagraniczna. Wyłącznie polską muzykę preferuje tylko 18% respondentów. Ulubione gatunki muzyki Polaków to rock (31%) oraz pop (25%). Na kolejnych miejscach znalazły się: hip-hop / r’n’b / soul (11%), disco polo / dance (9%), muzyka elektroniczna (8%), muzyka klasyczna (7%), folk/world music/reggae (6%), oraz jazz/blues (4%).

Z innej części raportu, poświęconej uczestnictwu w rynku muzycznym, dowiadujemy się, że niemal co piąty respondent brał udział w koncercie na żywo w przeciągu 30 dni poprzedzających badanie. W tym czasie 8% badanych zarówno brało udział w koncercie, jak i kupiło płytę CD. Ponad jedna trzecia respondentów (34%) deklaruje udział przynajmniej raz na kwartał w biletowanych imprezach muzycznych (w przypadku imprez darmowych odsetek ten wzrasta do 42%). Miesięczne wydatki badanych na bilety na wydarzenia muzyczne wynoszą 28 zł (43% badanych nie wydaje nic), a na nagrania muzyczne 25 zł (odsetek niewydających nic wynosi 37%). Ze stwierdzeniem, że ceny płyt CD w Polsce są za wysokie zgadza się 76% respondentów. Najczęściej wykorzystywanym źródłem dostępu do muzyki (w tym utworów ulubionych wykonawców), ale również informacji o artystach czy nowościach muzycznych jest Youtube i podobne serwisy. Nieco rzadziej wykorzystywane są pliki muzyczne, które cieszą się większą popularnością niż płyty CD.

Aż 89% respondentów odsłuchuje muzykę online na komputerze, a 53% za pomocą smartfona. Do ściągania muzyki z nieautoryzowanych źródeł przyznaje się 28% badanych. Swoje postępowanie tłumaczą oni wysokimi kosztami dostępu do legalnych źródeł. Najczęstszą przyczyną niekorzystania z takich serwisów jest obawa przed wirusami, a najważniejszymi czynnikami, które mogłyby skłonić badanych do zrezygnowania z nieautoryzowanej wymiany plikami na rzecz legalnych serwisów są: atrakcyjna cena plików lub abonamentu (67%) i duży wybór nagrań (56%).

Źródło: http://www.prawoautorskie.gov.pl/media/Raport_z_badania_rynku_muzycznego.pdf

Public Profits

Rafał Drozdowski, Barbara Fatyga, Mirosław Filiciak, Marek Krajewski, Tomasz Szlendak: Praktyki kulturalne Polaków, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2014

Celem badania było dokonanie kompleksowej analizy praktyk kulturalnych podejmowanych obecnie przez Polaków. Zrealizowano je z udziałem reprezentatywnej grupy 1800 respondentów, z którymi przeprowadzono bezpośrednie wywiady kwestionariuszowe (PAPI).

72% badanych przynajmniej raz w poprzednim roku uczestniczyło w koncercie na świeżym powietrzu, blisko 15% słuchało muzyki w filharmonii, natomiast 13% – w operze. Tak duży odsetek uczestników koncertów w plenerze (dodatkowo 37% było w ciągu ostatniego roku na kilku takich imprezach), świadczy przede wszystkim o dużej liczbie tego typu wydarzeń. Nie bez znaczenia jest też fakt, że w zdecydowanej większości są one dostępne za darmo. Uczestnictwo w koncertach na powietrzu ma związek z wykształceniem i dochodami – częściej bywają na nich osoby lepiej wykształcone i uposażone. Co ciekawe, większej roli w tego typu formie aktywności nie odgrywa wielkość miejsca zamieszkania. Niewielkie znaczenie ma też płeć respondentów. Znaczna różnica w zakresie uczestnictwa w koncertach występuje natomiast pomiędzy poszczególnymi kategoriami wiekowymi. Choć raz w koncercie w plenerze brało udział niemal 90% najmłodszych badanych (w wieku 18–25 lat), 83% respondentów w wieku 25–34 lata, 75% osób w wieku średnim i tylko 52% osób najstarszych. Warto odnotować, że jeszcze w roku 2009 koncerty „inne niż filharmoniczne” przyciągały wedle GUS tylko niespełna 15% respondentów.

Jeśli chodzi o uczestnictwo w koncertach w filharmonii i spektaklach operowych, żadnego znaczenia nie ma płeć i stan cywilny badanych, a niewielkie różnice występują w kategorii „wiek”. Wbrew pozorom, roli nie odgrywa też miejsce zamieszkania – mieszkańcy miast powyżej 500 tys. mieszkańców nie odwiedzają opery znacząco częściej niż np. mieszkańcy miast stutysięcznych. Co ciekawe, w zakresie chodzenia do opery niespecjalnie różnicują Polaków zarobki (19% melomanów to osoby dysponujące największymi dochodami, a 15% dysponujące budżetami najmniejszymi). Płynie z tego wniosek, że opera i filharmonia to rozrywka dla elit, ale niekoniecznie finansowych, a intelektualnych. Chodzenie do opery i filharmonii deklaruje odpowiednio 5 i 4% osób z wykształceniem podstawowym i niespełna 7% z wykształceniem zawodowym. W operze bywa 22% studentów, ale tylko 8% uczniów. Według danych GUS z 2009 roku, w tamtym czasie bywanie w operze i operetce deklarowało niespełna 5% respondentów – wobec – przypomnijmy – 13% obecnie. To znaczący wzrost, który jest zapewne wynikiem tego, że coraz więcej Polaków legitymuje się wyższym wykształceniem i dysponuje większymi środkami na kulturę. Znaczenie mają też zmieniające się obyczaje w miastach – ludzie coraz chętniej uczestniczą w wydarzeniach opartych na sztukach performatywnych.

Z omawianego badania wynika, że słuchanie muzyki zajmuje wysokie miejsce wśród ulubionych zajęć Polaków. Aż 90% respondentów wybrało tę rozrywkę przynajmniej raz w minionym roku. Jednej czwartej zdarza się relaksować w ten sposób bardzo często, dwóm piątym od czasu do czasu, a niespełna jednej piątej bardzo rzadko. Im młodsi respondenci, tym częściej słuchają muzyki. Również kobiety wybierają tę czynność częściej niż mężczyźni. Znaczenia nie ma zaś miejsce zamieszkania.

Z „Praktyk kulturalnych Polaków” wynika, że 63% wszystkich respondentów nie kupuje muzyki w ogóle, 4% kupuje regularnie, 14% od czasu do czasu, a 20% okazjonalnie. Wśród powodów, dla których nie kupują muzyki, badani najczęściej wymieniają brak takiej potrzeby (35%) i brak pieniędzy (25%), dalej plasują się: ściąganie za darmo z internetu (7%) i pożyczanie (5%). Najczęstszymi nabywcami muzyki są najmłodsi respondenci.

Pytając o wpływ mody i trendów na wybory elementów stylu życia, takich jak muzyka, filmy i książki, badacze dowiedzieli się, że im niższe wykształcenie, mniejsza miejscowość zamieszkania i starszy wiek, tym rzadsze uleganie modzie, a najliczniej ulegają modzie we wszystkich dziedzinach osoby najzamożniejsze i kobiety.

W badaniu praktyk kulturalnych Polaków znajdujemy również informacje na temat deklarowanych praktycznych umiejętności muzycznych respondentów. 81% przyznaje, że nie umie grać na żadnym instrumencie, a tylko 7% uważa, że gra dobrze lub bardzo dobrze; 90% nie umie komponować muzyki i tworzyć choreografii. Jedyne szerzej rozpowszechnione kompetencje muzyczne to śpiewanie i tańczenie – połowa Polaków deklaruje posiadanie tych umiejętności, chociaż tylko jedna piąta uważa, że śpiewa dobrze lub bardzo dobrze, a dwie piąte, że dobrze lub bardzo dobrze tańczy.

Źródło: http://www.nck.pl/media/attachments/308153/praktyki-kulturalne-polakow-publikacja%20%281%29.pdf

Centrum Badania Opinii Społecznej

Internauci 2014, czerwiec 2014

W czerwcu 2014 roku Centrum Badania Opinii Społecznej już po raz dwunasty zorganizowało rokroczne badania dotyczące korzystania z internetu przez Polaków. Na przestrzeni ponad dekady aktywność rodaków w sieci systematycznie wzrasta, obejmując swoim zasięgiem kolejne grupy użytkowników, sposoby korzystania oraz kanały dostępu do internetu.

Istotną kwestią, poruszoną w omawianym badaniu, były zakupy internetowe. Grupy towarów chętnie kupowanych „zdalnie” nie zmieniają się od lat i są to, w kolejności od najbardziej popularnych: odzież, obuwie, sprzęt elektroniczny, artykuły motoryzacyjne i dziecięce. Stosunkowo często respondenci nabywają także książki, kosmetyki, bilety na samolot, pociąg lub autobus i sprzęt sportowy. Muzyka i filmy, które online kupuje tylko 2% użytkowników internetu, czyli 1% ogółu dorosłych, plasują się w grupie rzadziej kupowanych produktów i usług, po programach i grach komputerowych oraz lekach. Najmniej chętnie kupujemy artykuły spożywcze.

Coraz więcej internautów deklaruje pobieranie z internetu bezpłatnych programów, muzyki i filmów – w 2014 roku robiło tak już prawie dwie piąte użytkowników (37%), czyli 23% ogółu badanych (o 3 p.p. więcej niż w poprzednim roku). Nie odnotowujemy natomiast wzrostu słuchaczy radiostacji internetowych – podobnie jak w poprzednich latach jest to około jedna trzecia użytkowników internetu (34%). Z kolei odsetek osób deklarujących korzystanie z materiałów audiowizualnych dostępnych w sieci (filmów, seriali, nagrań wideo i programów telewizyjnych) z roku na rok wzrasta i stanowi już 47%.

Zgodnie w trendem, który można zaobserwować w ciągu ostatnich kilku lat, ciągle zwiększa się rola portali społecznościowych. Ten specyficzny rodzaj stron internetowych początkowo umożliwiał głównie nawiązywanie znajomości lub podtrzymywanie już istniejących kontaktów towarzyskich. Do tej pory 54% internautów utrzymuje za ich pośrednictwem kontakty ze znajomymi. Jednak dzisiaj użytkownicy szukają również za ich pośrednictwem różnego rodzaju informacji, najczęściej rozrywkowych i kulturalnych. W związku z tym organizatorzy tego rodzaju wydarzeń zamieszczają często wiadomości i relacje właśnie na portalach społecznościowych, zamiast lub jednocześnie z publikacją na własnych stronach. Już 38% internautów korzysta z portali społecznościowych, aby mieć dostęp do różnych materiałów i treści: słuchać muzyki, oglądać zdjęcia i filmy lub czytać teksty, a jedna czwarta (26%) jako cel wskazuje zamieszczanie takich materiałów.

Już od kilku lat prawie nie zmienia się liczba Polaków mających konto w przynajmniej jednym portalu społecznościowym – to około jedna trzecia ogółu dorosłych i trzy piąte wszystkich internautów (63%). Podobny odsetek (62%) deklaruje aktywność w takich portalach, tzn. przeglądanie ich zawartości w ciągu miesiąca poprzedzającego badanie. Obecność na portalach jest zależna przede wszystkich od wieku badanych – im młodsi, tym bardziej są w tej dziedzinie aktywni.

Źródło: http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2014/K_082_14.PDF

Aktywności i doświadczenia Polaków w 2014 roku, styczeń 2015

W styczniu 2015 roku CBOS przeprowadziło badanie dotyczące występowania w życiu Polaków zdarzeń o charakterze pozytywnym i negatywnym. Zastosowano metodę wywiadów bezpośrednich wspomaganych komputerowo na liczącej 1005 osób reprezentatywnej próbie losowej dorosłych mieszkańców Polski. Do sytuacji pozytywnych zaliczono uczestnictwo w kulturze, w tym w wydarzeniach muzycznych.

Prawie dwie piąte Polaków (37%) zadeklarowało udział w koncercie w 2014 roku. Ten odsetek nie zmienia się już od trzech lat, a od pierwszego badania tej tematyki w 2011 roku wzrósł o 3 p.p. W ubiegłym roku tylko 5% respondentów było na wielu koncertach (w 2013 roku – 3%), 18% Polaków wybrało się na kilka koncertów (w 2013 r. – 22%), a jednego koncertu wysłuchało 14% respondentów (w 2012 r. – 12%). Częstotliwość uczęszczania na koncerty jest wprost proporcjonalna do wielkości miejscowości zamieszkania, wykształcenia, pozycji zawodowej i poziomu zamożności. Częściej słuchaczami na żywo są również młodsi badani.

Źródło: http://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2015/K_012_15.PDF

MillwardBrown

Spędzanie wolnego czasu

MillwardBrown w latach 2014–15 kontynuuje badanie Target Group Index (wskaźnik grupy docelowej) dotyczące form spędzania wolnego czasu przez Polaków. W 2014 roku zostało ono przeprowadzone na próbie 16.280 osób (styczeń – czerwiec) i 16.092 osób (lipiec – grudzień), a w pierwszej połowie 2015 roku – na 10.005 osób. Blisko 30% respondentów zadeklarowało, że w wolnym czasie od stycznia do czerwca 2014 roku słuchało muzyki. W drugiej połowie ubiegłego roku do tej aktywności przyznało się 29% Polaków, zaś w pierwszej połowie bieżącego roku odsetek ten stanowił 32%. W odniesieniu do ubiegłego roku odnotowujemy więc nieznaczny trend wzrostowy.

Źródło: Projekt Millward Brown, TGI                                                                                                     

IAB Polska

TV+WWW=Razem lepiej, lipiec 2015

Z przeprowadzonego w maju 2014 roku badania Związku Pracodawców Branży Internetowej Interactive Advertising Bureau Polska dowiadujemy się, co internauci najczęściej robią w sieci. Zgodnie z deklaracjami dorosłych (15 i więcej lat) użytkowników internetu najczęstsze aktywności to wyszukiwanie informacji (73% respondentów) i korzystanie z poczty internetowej (71%). Na następnych pozycjach plasuje się oglądanie filmów wideo (59%), czytanie artykułów na portalach (56%) i korzystanie z serwisów społecznościowych (54%). Słuchanie muzyki online deklaruje nieco ponad połowa internautów (51%). To większy odsetek niż liczba użytkowników bankowości internetowej (49%) czy klientów sklepów w sieci (47%).

Źródło: http://iab.org.pl/wp-content/uploads/2014/07/20140714_IABPolska_TVWWW_raport_final.pdf

Marketing i Rynek nr 03/2014

Małgorzata Niesiobędzka, Michał Gessek: Wpływ tempa muzyki na zachowania e-konsumenta, marzec 2014

Celem tego ciekawego badania było ustalenie, w jaki sposób tempo tła muzycznego wpływa na decyzje konsumenckie w sklepach internetowych. Badacze losowo podzielili 118 uczestników w wieku od 19 do 36 lat na dwie grupy – jedna podczas zakupów słuchała wolnych i szybkich utworów muzycznych, druga w ogóle nie słuchała muzyki. Warto nadmienić, że uczestnicy eksperymentu nie różnili się istotnie pod kątem doświadczenia w użytkowaniu internetu oraz dokonywania e-zakupów. Na potrzeby badania stworzono sklep internetowy z artykułami biurowymi.

Wyniki były następujące: badani wystawieni na oddziaływanie muzyki wolnej wydawali istotnie wyższą kwotę na zakupy niż osoby słuchające muzyki szybkiej (średnio blisko o 10 zł) oraz więcej w porównaniu z osobami kupującymi bez muzyki w tle (o 5 zł). Tempo muzyki miało także istotny wpływ na czas „przebywania” w wirtualnym sklepie. W grupie z wolnym tłem muzycznym czas poświęcony na zakupy był dłuższy o ponad 18 p.p. niż w grupach z tłem szybkim oraz bez muzyki. Konkludując, badacze zwracają uwagę – odnosząc się do wcześniejszych badań nad oddziaływaniem muzyki na konsumentów – że działanie muzyki w rzeczywistości wirtualnej ma podobne efekty jak w sklepach stacjonarnych i restauracjach.

Źródło: http://www.pwe.com.pl/files/1276809751/file/mir3_2014_niesiobedzka_gessek.pdf

Opracowała Aleksandra Jagiełło-Skupińska
2015-07-30