18 kwietnia 2016 roku w Mazowieckim Instytucie Kultury, w ramach festiwalu „Wszystkie Mazurki Świata”, odbyła się wzruszająca premiera filmu w reżyserii Jagny Knittel o jednym z najwybitniejszych „ostatnich” wiejskich skrzypków – Janie Gacy z Przystałowic ...

System szkolnictwa muzycznego w Polsce – w wielu obszarach – może być uznany za wzorcowy. W ostatnim okresie pojawiły się w systemie oświaty w Polsce dostrzegalne przesłanki wskazujące na możliwość poprawy stanu powszechnej edukacji muzycznej dzieci i młodzieży.

W. Bowman i A. L. Frega we Wstępie do The Oxford Handbook of Philosophy in Music Education, jednego z nowszych podręczników poświęconych teoretycznym kontekstom nauczania, zwracają uwagę, że powracające, systematyczne i krytyczne badanie przekonań i założeń (będących podstawą działań edukacyjnych) ma podstawowe znaczenie dla profesjonalnej praktyki w dziedzinie nauczania muzyki. Bez uwzględnienia tego kontekstu nie ma bowiem żadnych solidnych podstaw do twierdzenia, że nasze wysiłki edukacyjne osiągają cel, dla którego realizacji powołana została nasza profesja.

Z jednej strony mamy w polskiej oświacie do czynienia z rozwiązaniami nowoczesnymi na tle europejskim i potencjalnie sprzyjającymi rozwojowi edukacji muzycznej. Z drugiej jednak, efektywność zajęć muzycznych w polskich szkołach jest w dalszym ciągu niska.

Podstawa programowa kształcenia ogólnego jest strategicznym dokumentem oświaty w Polsce, określającym cele i treści nauczania. Jej aktualnie obowiązująca wersja wprowadzona została Rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008. To, co zaproponowano w niej dla przedmiotu muzyka, przyjęte zostało zarówno przez środowiska nauczycielskie, jak i akademickie w sposób dość sceptyczny, zwłaszcza w zakresie treści nauczania (w zakresie celów dokument bez wątpienia jest mniej kontrowersyjny).

Ważnym i pozytywnym aspektem przemian edukacyjnych w Polsce jest systematyczny wzrost liczby zajęć pozalekcyjnych. Jak wynika z danych opublikowanych przez GUS (Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2010/11, Warszawa, ZWS 2011, s. 109), w roku szkolnym 2010/2011 funkcjonowało w szkołach 291 tys. szkolnych kół, klubów i zespołów prowadzących zajęcia pozalekcyjne i nadobowiązkowe, co stanowi wzrost o 12% w stosunku do roku poprzedniego.

Nie ulega wątpliwości, iż trójstopniowy system szkolnictwa muzycznego stanowi jeden z najbardziej trwałych i stabilnych fundamentów edukacji muzycznej w Polsce. W opinii niezależnych ekspertów jest on uznawany za jedno z wzorcowych rozwiązań w zakresie kształcenia artystycznego w skali europejskiej. W tym sensie stanowi on rodzaj „polskiej marki” dobrze rozpoznawanej w środowiskach artystycznych w Europie i na świecie.

Jedną z charakterystycznych cech myślenia o systemie edukacji muzycznej w Polsce jest skłonność do traktowania go jako składającego się z dwóch odrębnych i niepowiązanych ze sobą obszarów (powszechnej edukacji muzycznej w szkołach ogólnokształcących i szkolnictwa muzycznego). Jest to oczywiście tendencja nie w pełni słuszna, która w znacznym stopniu ulega już przezwyciężeniu. Nie chodzi tu o zamazywanie specyfiki każdego z nich. Owa specyfika, dostatecznie zresztą wyrazista i dobrze skrystalizowana, jest bowiem „polską jakością”, specyficznie polską „drogą do muzyki”, budzącą zainteresowanie i podziw w wielu krajach świata.

Zawartość Raportu stanowi cenny materiał do poznania stanu świadomości oraz sposobu myślenia i interpretowania rzeczywistości przez kadrę pedagogiczną SM II. Od jej postawy i zaangażowania zależy w decydującym stopniu powodzenie wprowadzanej obecnie reformy. Zgodnie z wynikami badań z zakresu kognitywistycznej psychologii kształcenia wprowadzenie wszelkich zmian w sferze edukacji powinno być poprzedzone kształtowaniem odmiennej świadomości i prawidłowego zrozumienia zjawisk i procesów przez nauczycieli.

W odróżnieniu od relatywnie stabilnej sytuacji w obszarze szkolnictwa muzycznego niższych szczebli, wyższe szkolnictwo muzyczne podlega dziś w Polsce procesowi intensywnych zmian. Są to zmiany głębokie. Wynikają one zarówno z przesłanek specyficznych dla szkolnictwa artystycznego – chodzi tu zwłaszcza o poszerzenie oferty kształcenia i dostosowanie jej do zmian na rynku pracy w zawodach artystycznych oraz zawodach wymagających kwalifikacji artystycznych, co wymaga wypracowania całego szeregu innowacyjnych i nieznanych w naszym kraju rozwiązań organizacyjnych i programowych – a także przesłanek ogólnych, typowych dla całego systemu szkolnictwa muzycznego w Polsce. Mam tu na myśli zwłaszcza zmiany wynikające z wprowadzenia Systemu Bolońskiego oraz wdrażania jego dyrektyw dotyczących budowania Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego, a także związane z tym zmiany w Prawie o szkolnictwie wyższym.

Na ogólną liczbę 16 096 studentów szkół artystycznych w Polsce 5944 (36,93%) to studenci uczelni muzycznych. Stanowią oni drugą pod względem liczebności grupę studentów szkół artystycznych (grupę najliczniejszą stanowią studenci uczelni plastycznych – 7840, co stanowi 48,71% wszystkich studentów szkół artystycznych).

W roku akademickim 2015/2016 studia na kierunkach muzycznych realizowano na 16 nieartystycznych uczelniach wyższych. Było to 11 uniwersytetów (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Uniwersytet Adama Mickiewicza Uniwersytet Jagielloński, Uni...

Prezentowana charakterystyka kierunków muzycznych na wyższych uczelniach nieartystycznych i interdyscyplinarnych powstała na podstawie przekazanych przez szkoły danych dotyczących roku akademickiego 2015/2016. Uzyskane materiały, obejmując...

W roku akademickim 2014/2015 studia na kierunku „Edukacja artystyczna w zakresie sztuki muzycznej” realizowano na 13 nieartystycznych uczelniach wyższych podległych w sposób bezpośredni Ministerstwu Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Było to...

Poniżej prezentowana charakterystyka powstała w oparciu o przekazane przez uczelnie podległe Ministerstwu Nauki i Szkolnictwa Wyższego dane dotyczące kierunku „Edukacja artystyczna w zakresie sztuki muzycznej” w roku akademickim 2014/2015. Mat...