Prawykonania i premiery roku 2014
Wśród licznych prawykonań nowych utworów polskich w roku 2014 ważnym wydarzeniem stało się wykonanie IV Symfonii Henryka Mikołaja Góreckiego - dzieła, które miało zabrzmieć po raz pierwszy w roku 2010 w Londynie, lecz kompozytor nie zdążył go w całości zinstrumentować (zmarł 20 listopada 2010). Pracę tę dokończył Mikołaj Górecki, syn kompozytora.
Utwór noszący podtytuł Tansman Epizody, przeznaczony na orkiestrę, fortepian i organy, wykonany został 12 kwietnia w Royal Festival Hall w Londynie przez London Philharmonic Orchestra, dyrygował Andrey Boreyko. Pierwsze polskie wykonanie IV Symfonii odbyło się podczas Festiwalu Tansmana w Filharmonii Łódzkiej, 15 lutego 2015 roku. Grała Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Śląskiej im. H.M. Góreckiego pod dyrekcją Mirosława Jacka Błaszczyka.
Coraz wyżej ceniona w Polsce i za granicą staje się muzyka Andrzeja Czajkowskiego: przygotowana przez Festiwal w Bregencji opera Kupiec wenecki otrzymała przyznawaną w Londynie International Opera Award jako najlepsze przedstawienie roku 2013. Polska premiera opery odbyła się 24 października na scenie Teatru Wielkiego – Opery Narodowej.
Młodzi kompozytorzy polscy, którzy w roku 2014 stali się szerzej znani, to m.in. Rafał Zapała oraz Ignacy Zalewski. Pierwszy z nich w czasie rezydencji w Stanford Center for Computer Research in Music and Acoustics stworzył na zamówienia Centrum Kultury „Zamek” w Poznaniu, pokazaną po raz pierwszy 9 października efektowną instalację Sensorium reagującą na stany emocjonalne zwiedzających. Jako beneficjent programu „Kompozytor-Rezydent” Zapała napisał utwór Susie’s Mystic Moments, który zabrzmiał po raz pierwszy 30 października w Filharmonii Świętokrzyskiej w Kielcach. Ignacy Zalewski, kompozytor-rezydent Polskiej Orkiestry Sinfonia Iuventus, przedstawił napisane dla tego zespołu Wariacje symfoniczne (Studio im. Lutosławskiego w Warszawie, 1 lutego), zaś 24 maja w Sali Laboratorium Centrum Sztuki Współczesnej w Warszawie odbył się jego koncert monograficzny z udziałem muzyków Orkiestry oraz zespołu #Ensemble. Nową, lecz widoczną postacią w polskim życiu muzycznym staje się też Nikolet Burzyńska – jej Elektro-Symfonia „Tumany” wykonana została 12 grudnia w Kaliszu przez tamtejszą Orkiestrę Symfoniczną. 5 i 6 października Warszawska Opera Kameralna przedstawiła jej operę Labirynt Orfeja. Większość prawykonań nowych utworów polskich kompozytorów w 2014 roku odbywało się dzięki programowi „Zamówień kompozytorskich” MKiDN.
Wśród nowych dzieł scenicznych kompozytorów polskich najszerzej komentowaną w roku 2014 była oczekiwana od dawna opera Eugeniusza Knapika Moby Dick do libretta Krzysztofa Koehlera, w reżyserii Barbary Wysockiej. Jej prawykonanie odbyło się 25 czerwca w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej. Druga odsłona realizowanego na tej samej scenie Projektu „P”, poświęconego twórczości kompozytorów młodszych pokoleń przyniosła prawykonania składających się na jeden wieczór oper Solarize Marcina Stańczyka i Zwycięstwo nad słońcem Sławomira Wojciechowskiego, obie w reżyserii Krzysztofa Garbaczewskiego. Nowe opery twórców polskich pokazane zostały również za granicą: wśród oper kameralnych zamówionych u młodych kompozytorów przez Deutsche Oper w Berlinie znalazły się Fall i Musical Land Dariusza Przybylskiego. Wykonana po raz pierwszy w roku 2013 w Operze Bałtyckiej Madame Curie Elżbiety Sikory została dwukrotnie wystawiona w Chinach.
Krzysztof Kwiatkowski
2015-03-12