Jazzowe płyty roku 2011
W 2011 roku nie osłabło zainteresowanie twórczością Krzysztofa Komedy, tym bardziej, że w mijała wówczas 80. rocznica jego urodzin. Owacją na stojąco przyjęty został na festiwalu "Jazz nad Odrą" we Wrocławiu komedowski koncert Adama Pierończyka z amerykańskim alcistą Gregiem Osbym (w 2010 roku Pierończyk nagrał płytę Komeda – The Innocent Sorcerer). Motywem przewodnim czwartej edycji Letniej Akademii Jazzu w Łodzi była twórczość Komedy: koncerty, spotkania, projekcje oraz wystawy fotografii Marka A. Karewicza i malarstwa Antoniego Studzińskiego (byłego perkusisty legendarnego zespołu Melomani). Plonem Akademii jest płyta Tribute To Komeda z udziałem m.in. kwartetu Andrzeja Olejniczaka i Władysława Sendeckiego. Polskie Nagrania wydały 3-płytowy album poświęcony nagraniom Komedy na festiwalach Jazz Jamboree w latach 1961–1967. Ale najważniejszymi akcentami komedowskimi były płyta Leszka Możdżera pt. Komeda (która osiągnęła status „platynowej” i w ankiecie „Jazz Forum” – Albumu Roku; on sam otrzymał tytuły Muzyka Roku i najlepszego pianisty) oraz festiwal Berliner Jazz Fest 2011, podczas którego muzykę autora Svantetic prezentowali Możdżer, Pierończyk i Stańko. Był to w ogóle „polski” festiwal, bowiem ok. jednej czwartej programu wypełnili muzycy polscy.
Polscy jazzmani wnieśli swój wkład w obchody Roku Miłosza (2011). Jego wiersze śpiewał Stanisław Soyka, a Aga Zaryan poświęciła poecie oraz trzem bliskim mu poetkom − Annie Świrszczyńskiej, Denise Levertov i Jane Hirshfiel − album pt. Księga olśnień, wydany w prestiżowej wytwórni Blue Note w dwóch wersjach, po polsku i po angielsku, i było to niewątpliwie wydarzenie! Utwory z tej płyty Aga Zaryan prezentowała w USA, w Japonii oraz z okazji polskiej prezydencji w Radzie Europy.
W nurcie „jazz i poezja” świetnie odnalazła się Lora Szafran, nagrywając w 2011 roku płytę Sekrety życia według Leonarda Cohena (premiera w 2012). Płyta Struny na ziemi pianisty Włodka Pawlika powstała z inspiracji poezją Jarosława Iwaszkiewicza; w przeszłości taką inspiracją był dla niego Anhelli Juliusza Słowackiego. Do tejże kategorii należy płyta Zjesienniony, na której kontrabasista i kompozytor Jacek Niedziela-Meira przedstawił swą muzykę do wierszy Sergiusza Jesienina, Aleksandra Puszkina, Jerzego Harasymowicza i Kazimierza Przerwy-Tetmajera (dwie poprzednie płyty Niedzieli w tym nurcie to Jazzowe poetycje i Historia roku minionego).
Nadal interesowano się muzyką Fryderyka Chopina − ukazała się płyta In The Rhythm Of Chopin Józefa Eliasza i jego Eljazz Big Bandu oraz orkiestry Filharmonii Pomorskiej – pierwszy chyba przykład jazzu wielkoorkiestrowego w nurcie chopinowskim.
Saksofonista Piotr Baron, rocznik 1961, po swych wcześniejszych płytach o religijnym przesłaniu, nagrał kolejną, pt. Kaddish – w jazzowej oprawie judaistyczna modlitwa za zmarłych sąsiaduje tu z wątkami chrześcijańskimi, jak listy św. Pawła do Filipian. Próbę przełożenia stałych części mszy katolickiej na język jazzowy podjął wokalista Marcin Wawrzynowicz i jego sekstet na płycie Missa Pacis. Zespół Voice Factory, założony w 2009 roku we Wrocławiu przez Waldemara Parzyńskiego ze słynnej grupy NOVI, nagrał płytę pt. Fabryka kolęd z wokalistami Markiem Bałatą i Januszem Szromem jako gośćmi.
Oprócz dotąd wymienionych, w 2011 roku zostały nagrane bądź pojawiły się na rynku inne płyty godne zauważenia (poniższa lista nie wyczerpuje tematu). ECM wydał płytę Faithfull Tria Marcina Wasilewskiego (Wasilewski − fortepian, Sławomir Kurkiewicz − kontrabas, Michał Miśkiewicz − perkusja), z kompozycjami lidera oraz Paula Bleya, Ornette Colemana, Hermeto Pascoala i innych. Pianista Krzysztof Herdzin, dziś jeden z naszych najwybitniejszych kompozytorów i aranżerów, zarejestrował wraz z Robertem Kubiszynem i Cezarym Konradem kompakt pt. Capacity. Z datą 2011 ukazał się też nagrany rok wcześniej kompakt Herdzina Looking For Balance (sekstet lidera i Sinfonia Viva). „Powstała cudowna płyta, o której powinno być głośno w mediach…” − napisał muzyk i krytyk Ryszard Borowski. Kwartet pianisty Michała Wierby i trębacza Piotra Schmidta nagrał wraz z amerykańskim puzonistą Dante Lucianim post-hardbopową płytę Black Monolith. O płycie The Madman Rambles Again gitarzysty Rafała Sarneckiego recenzent „Jazz Forum” Konrad Żywiecki napisał, że będzie jedną z ważniejszych wydanych w 2011 roku, a jego kompozycje i aranżacje ocenił jako „zachwycające”. Utrzymaną w konwencji nowoczesnego mainstreamu płytę balladową My One And Only Love nagrał trębacz Robert Majewski wraz z amerykańskim perkusistą Joeyem Baronem i Szwedami Bobo Stensonem i Palle Danielssonem.
Przykładem wykorzystywania w jazzie muzyki pop i rock są płyty The Beatles Nova (Grażyna Auguścik − śpiew, Paulinho Garcia − gitara, śpiew) i Jazz Tribute to Michael Jackson kwintetu kontrabasisty Piotra Filipowicza. Auguścik, od 17 lat zamieszkała w Stanach Zjednoczonych, wygrała doroczny konkurs „Wybitny Polak w USA”. Do wydarzeń zaliczam wydaną w 2011 roku jazz-rockową płytę String Connection 2012 Krzesimira Dębskiego i kompanii, z 8 nowymi kompozycjami lidera (poprzednia płyta tego zespołu ukazała się… 25 lat temu). Słowacka wytwórnia Hevhetia wydała płytę Karnas, na której Grzegorz Karnas w różnorodnych utworach udowodnił, że jest wokalistą nieprzeciętnym. Wspomnę jeszcze o zabawnej (kto chce, może ją nazwać awangardową) płycie pianisty Marcina Maseckiego Profesjonalizm; dodatkowy tytuł tej płyty brzmi Chopin Chopin Chopin. Fenomenem samym w sobie jest nagranie przez wokalistkę Annę Marię Jopek pod koniec roku 2011 aż trzech płyt, i to o odmiennym charakterze: Polanna na bazie muzyki polskiej, Haiku (konfrontacja tradycji japońskiej z polską) i Sobremesa, z udziałem muzyków portugalskich.
Prawdziwym odkryciem roku 2011 jest Atom String Quartet (Dawid Lubowicz, Mateusz Smoczyński − skrzypce, Michał Zaborski − altówka, Krzysztof Lenczowski − wiolonczela; w repertuarze utwory własne oraz Komedy, Corei itp.). W 2011 roku nagrali płytę Fade In. Zdaniem Borowskiego, Atom String Quartet jest obok amerykańskiego The Turtle Island Quartet jedynym jazzowym kwartetem smyczkowym na świecie.
Krystian Brodacki Jazz,
w: Muzyka polska 2011. Raport roczny, Warszawa 2013