Działalność edukacyjna w zakresie muzyki w wybranych instytucjach kultury (2017)

Autor:

Jan Józef Roguz

W okresie między 13 marca a 10 maja 2017 roku przeprowadzone zostało badanie ankietowe, mające na celu przygotowanie pełnego zestawienia inicjatyw, programów i działalności o charakterze edukacyjnym realizowanych przez wszystkie filharmonie, orkiestry, teatry muzyczne i opery działające na terenie całego kraju. Zebrane w ten sposób wyniki miały stać się przyczynkiem do dyskusji nad kondycją tego obszaru muzycznej edukacji, jak i polem wymiany doświadczeń i dobrych praktyk pomiędzy poszczególnymi podmiotami.

Przed przygotowaniem konkretnych ankiet przeanalizowane zostały ogólnodostępne źródła dotyczące ofert poszczególnych podmiotów, w tym strony internetowe instytucji, profile na Facebook’u, wpisy w BIP czy publikowane w internecie książki programowe. Na podstawie tak wyszukanych i przeanalizowanych informacji powstały tabele prezentujące ofertę poszczególnych programów edukacyjnych. Następnie wypełnione tabele zostały przesłane do wszystkich ujętych w badaniu podmiotów z prośbą o uzupełnienie brakujących informacji oraz korektę tych, które udało się przygotować.

Badaniem ankietowym objęte zostały 74 instytucje kultury prowadzące działalność w zakresie edukacji muzycznej:

26 filharmonii,
6 orkiestr symfonicznych,
20 innych orkiestr (niesymfonicznych),
12 oper,
9 teatrów muzycznych.

Ostatecznie z powyższej grupy wyłączyć należy 7 innych orkiestr, które albo nie prowadzą przedmiotowej działalności, albo ilość brakujących danych nie pozwalała na obiektywne zestawienie ich z tymi instytucjami, w stosunku do których dysponowano pełnymi informacjami co do prowadzonej działalności edukacyjnej w zakresie muzyki.

Poniżej wykaz wszystkich instytucji objętych programem.

FILHARMONIE:

Opera i Filharmonia Podlaska – Europejskie Centrum Sztuki w Białymstoku,
Filharmonia Pomorska im. Ignacego Jana Paderewskiego w Bydgoszczy,
Filharmonia Częstochowska im. Bronisława Hubermana w Częstochowie,
Polska Filharmonia Bałtycka im. Fryderyka Chopina w Gdańsku,
Centrum Edukacji Artystycznej – Filharmonia Gorzowska w Gorzowie Wielkopolskim,
Filharmonia Dolnośląska w Jeleniej Górze,
Filharmonia Kaliska w Kaliszu,
Filharmonia Śląska im. Henryka Mikołaja Góreckiego w Katowicach,
Filharmonia Świętokrzyska im. Oskara Kolberga w Kielcach,
Filharmonia Koszalińska im. Stanisława Moniuszki w Koszalinie,
Filharmonia im. Karola Szymanowskiego w Krakowie,
Filharmonia im. Henryka Wieniawskiego w Lublinie,
Filharmonia Kameralna im. Witolda Lutosławskiego w Łomży,
Filharmonia Łódzka im. Artura Rubinsteina w Łodzi,
Warmińsko-Mazurska Filharmonia im. Feliksa Nowowiejskiego w Olsztynie,
Filharmonia Opolska im. Józefa Elsnera w Opolu,
Filharmonia Poznańska im. Tadeusza Szeligowskiego w Poznaniu,
Filharmonia Podkarpacka im. Artura Malawskiego w Rzeszowie,
Polska Filharmonia Sinfonia Baltica w Słupsku,
Polska Filharmonia Kameralna w Sopocie,
Filharmonia im. Mieczysława Karłowicza w Szczecinie,
Filharmonia Sudecka w Wałbrzychu,
Filharmonia Narodowa w Warszawie,
Filharmonia im. Witolda Lutosławskiego we Wrocławiu,
Filharmonia Zabrzańska w Zabrzu,
Filharmonia Zielonogórska im. Tadeusza Bairda w Zielonej Górze.

ORKIESTRY SYMFONICZNE:

Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia w Katowicach,
Płocka Orkiestra Symfoniczna im. Witolda Lutosławskiego w Płocku,
Toruńska Orkiestra Symfoniczna w Toruniu,
Orkiestra Sinfonia Varsovia w Warszawie,
Polska Orkiestra Sinfonia Iuventus w Warszawie,
Orkiestra Symfoniczna im. Karola Namysłowskiego w Zamościu.

INNE ORKIESTRY:

Baltic Neopolis Orchestra w Szczecinie,
Orkiestra Muzyki Nowej w Bytomiu,
Elbląska Orkiestra Kameralna w Elblągu,
Zespół Muzyki Dawnej Capella Gedanensis w Gdańsku,
Archetti Orkiestra Kameralna Miasta Jaworzna w Jaworznie,
{oh!} Orkiestra Historyczna w Katowicach,
Capella Cracoviensis w Krakowie,
Sinfonietta Cracovia, Orkiestra St. Królewskiego Miasta Krakowa,
Arte dei Suonatori w Poznaniu,
Orkiestra Kameralna Polskiego Radia „Amadeus” w Poznaniu
Radomska Orkiestra Kameralna w Radomiu,
Aukso Orkiestra Kameralna Miasta Tychy,
Bielska Orkiestra Kameralna (Bielska Orkiestra Festiwalowa) w Bielsko-Białej.

OPERY:

Opera Nova w Bydgoszczy,
Opera Śląska w Bytomiu,
Opera Bałtycka w Gdańsku,
Krakowska Opera Kameralna,
Opera Krakowska,
Teatr Wielki w Łodzi,
Teatr Wielki im. Stanisława Moniuszki w Poznaniu,
Opera na Zamku w Szczecinie,
Teatr Wielki – Opera Narodowa w Warszawie,
Warszawska Opera Kameralna,
Opera Wrocławska.

TEATRY MUZYCZNE:

Teatr Rozrywki w Chorzowie,
Teatr Muzyczny im. Danuty Baduszkowej w Gdyni,
Gliwicki Teatr Muzyczny w Gliwicach,
Teatr Muzyczny w Lublinie,
Teatr Muzyczny w Łodzi,
Teatr Muzyczny w Poznaniu,
Mazowiecki Teatr Muzyczny im. Jana Kiepury w Warszawie,
Teatr Muzyczny Roma w Warszawie,
Teatr Muzyczny Capitol w Warszawie.

W ankietach opracowanych na potrzeby badania powyższe instytucje zostały zapytane o następujące informacje:

dane dotyczące instytucji: nazwa instytucji, miasto/województwo, adres strony internetowej, organizator, krótka charakterystyka instytucji,
dane dotyczące działalności edukacyjnej: nazwa projektu, krótki opis, grupa docelowa, warunki uczestnictwa, nazwisko animatora/koordynatora, liczba godzin akcji/cykl organizacji.

Dodatkowo każda z instytucji w osobnej tabeli poproszona została o wskazanie programów dedykowanych nauczycielom.

Zebrane w ten sposób informacje poddane zostały następnie analizie i syntezie. Ich wyniki przedstawiają poniższe wykresy.

Łącznie we wszystkich rodzajach instytucji w sezonie 2016/2017 zrealizowano 268 różnych zajęć o charakterze edukacyjnym kierowanych do różnych grup odbiorców, z czego ponad połowa z nich odbyła się w filharmoniach (135). Na drugim miejscu pod względem liczby zajęć edukacyjnych znalazły się opery, gdzie zrealizowano 23% wszystkich zajęć (62). Na dalszych miejscach usytuowały się teatry muzyczne i orkiestry symfoniczne (po 29) oraz inne orkiestry (13).

Na 135 różnych inicjatyw realizowanych przez filharmonie najwięcej kierowanych jest do przedszkoli i szkół podstawowych (45%), następnie do uczniów gimnazjów i liceuów (26%) oraz rodzin z dziećmi (22%). Na dalszych miejscach znaleźli się studenci i dorośli (4%), seniorzy (2%) i nauczyciele (1%). Na 108 z 135 wydarzeń należy kupić bilet wstępu. Udział w pozostałych 27 jest bezpłatny.

Szczegółowe tabele dotyczące poszczególnych filharmonii dostępne są pod poniższymi linkami. Tabele opracowano na podstawie informacji przesłanych przez poszczególne instytucje.

Wśród zajęć realizowanych przez orkiestry symfoniczne najwięcej, podobnie jak w przypadku filharmonii, kierowanych jest do przedszkoli i szkół podstawowych (44%). Drugą grupą docelową, do której orkiestry kierują swoją ofertę najczęściej, są uczniowie gimnazjów i liceuów (27%). Na kolejnych miejscach znaleźli się rodzice z dziećmi (23%), studenci i dorośli oraz nauczyciele (po 3%). Żadne z zajęć realizowanych przez orkiestry symfoniczne nie było kierowane bezpośrednio do seniorów. Na 29 różnych inicjatyw na 10 wstęp odbywał się po uprzednim zakupie biletów. Pozostałe 19 było darmowe.

Szczegółowe tabele dotyczące poszczególnych orkiestr symfonicznych dostępne są pod poniższymi linkami. Tabele opracowano na podstawie informacji przesłanych przez poszczególne instytucje.

Analizując ofertę pozostałych orkiestr, podobnie jak wcześniej w przypadku filharmonii i orkiestr symfonicznych, i tym razem przewarzająca większość, bo aż 77% wszystkich zajęć kierowana jest do przedszkoli i szkół podstawowych. Na drugim miejscu, choć z wyraźnie mniejszym udziałem, znalazły się zajęcia dla rodzin z dziećmi (14%). Poniżej 10% zanotowały pozostałe grupy: studenci i dorośli (5%) oraz uczniowie gimnazjów i liceów (4%). Inne orkiestry w swoich programach nie posiadają żadnej oferty dedykowanej wyłącznie nauczycielom czy seniorom. Wstęp na 8 z 14 wydarzeń następuje za okazaniem zakupionego wcześniej biletu. Na pozostałe 6 obowiązuje wstęp bezpłatny.

Szczegółowe tabele dotyczące poszczególnych innych orkiestr dostępne pod poniższymi linkami. Tabele opracowano na podstawie informacji przesłanych przez poszczególne instytucje.

Opery to druga pod względem liczby zajęć o charakterze edukacyjnym realizowanych w ciągu sezonu artystycznego grupa instytucji objętych badaniem. Na 62 różne inicjatywy połowa kierowana była do przedszkoli i szkół podstawowych (50%), niewiele ponad 20% do uczniów gimnazjów i liceów, a 13% do rodzin z dziećmi oraz studentów i dorosłych. Do nauczycieli kierowano zaś tylko 3% wszystkich wydarzeń. W ofercie programowej żadnego z 11 teatrów operowych nie znaleziono programu dedykowanego wyłącznie seniorom. Na 62 rożne inicjatywy tylko na 10 nie obowiązywał płatny bilet wstępu. Wstęp na pozostałe 52 wydarzenia był płatny.

Szczegółowe tabele dotyczące poszczególnych oper dostępne są pod poniższymi linkami. Tabele opracowano na podstawie informacji przesłanych przez poszczególne instytucje.

Teatry muzyczne podobnie jak wcześniej filharmonie, orkiestry i opery większość swoich zajęć edukacyjnych kierują do dwóch najmłodszych grup: przedszkoli i szkół podstawowych (53%) oraz gimnazjów i liceów (26%). Na trzecim miejscu znaleźli się studenci i dorośli (9%) oraz seniorzy (3%) i nauczyciele (3%). W programie zajęć animacyjnych żadnego z teatrów muzycznych nie znalazło się miejsce dla zajęć dedykowanych rodzinom z dziećmi (0%). Na 29 różnych inicjatyw, na 24 obowiązywał płatny bilet wstępu, z 5 można było skorzystać bez żadnych dodatkowych opłat.

Szczegółowe tabele dotyczące poszczególnych teatrów muzycznych dostępne są pod poniższymi linkami. Tabele opracowano na podstawie informacji przesłanych przez poszczególne instytucje.

Łącznie do przedszkoli i szkół podstawowych skierowano 166 różnych zajęć i warsztatów. Najwięcej, 83 zrealizowano w filharmoniach. Drugim rodzajem instytucji pod względem liczby zajęć kierowanych do tej grupy odbiorców stanowią opery z 35 różnymi zajęciami. Na kolejnych miejscach znalazły się teatry muzyczne (18), inne orkiestry (17) i orkiestry symfoniczne (13).

Wykres 7. Przedszkola i szkoły podstawowe
W przypadku gimnazjów i liceów również najwięcej zajęć zrealizowano w filharmoniach (41). Znacznie mniej w operach (17), a niewiele ponad 10% wszystkich zajęć kierowanych do tej grupy odbiorców zrealizowano w teatrach muzycznych (9) i orkiestrach symfonicznych (8). Tylko w jeden z 74 przypadków zajęć dla gimnazjalistów i licealistów organizowany był przez inną orkiestrę.

Wykres 8. Gimnazja i licea Studenci i dorośli to grupa, która najwięcej zajęć im dedykowanych znajdzie w ofercie oper (9), co stanowi blisko połowę wszystkich pozycji kierowanych do tej grupy odbiorców. Na dalszych miejscach znalazły się filharmonie (6), inne orkiestry i teatry muzyczne (3) oraz orkiestry symfoniczne (1). Łącznie studentom i dorosłym dedykowano 22 różne zajęcia o charakterze edukacyjnym.

Rodziny z dziećmi zdecydowanie najwięcej zajęć znajdą w ofercie filharmonii (aż 35 z 55 ogółem, jakie do tej grupy odbiorców znalazły się w wymienionych przez instytucje ankietach). Opery w swoim repertuarze posiadają łącznie 9 projektów, orkiestry – 7, teatry muzyczne – 3, a inne orkiestry – 1 wydarzenie dedykowane rodzinom z dziećmi.

Wykres 10. Rodziny z dziećmi Seniorzy to obok nauczycieli najrzadziej zauważana przez instytucje objęte badaniem grupa odbiorców. Tylko 4 pozycje kierowane bezpośrednio do nich znalazły się w ofercie oper (2), filharmonii (1) i teatrów muzycznych (1).

Wykres 11. Seniorzy Na 268 wszystkich różnych inicjatyw o charakterze edukacyjnym tylko 4 skierowano do nauczycieli. Ci mogą je odnaleźć w ofercie filharmonii (2), teatrów muzycznych (1) i orkiestr (1).

Wykres 12. Nauczyciele Ostatni z prezentowanych wykresów dotyczy opłat za udział w opisanych wyżej zajęciach. Na 268 wszystkich różnych inicjatyw udział w 201 z nich związany jest bezpośrednio z zakupem biletów. Na 67 wstęp jest bezpłatny.

Jan Józef Roguz
2017-08-30

Kategorie

Edukacja muzyczna Finansowanie

Działalność edukacyjna w zakresie muzyki w wybranych instytucjach kultury (2017)

Kategorie

Tagi